Tahakkuk-nakit farkı enflasyonla mücadeleyi zorlaştırabilir
Fatih Özatay, Dr.
19 Ocak 2024
Bütçe açığı (tahakkuk eden açık) ile nakit bütçe açığı arasında bugüne kadar görülmemiş bir fark gerçekleşti 2023’te. Tahakkuk ettiğine göre, 1.38 trilyon liralık açığa yol açan harcamalar yapılmış, ancak ödemeleri gerçekleşmemiş. Nakit bütçe açığı 626 milyar lira olduğuna göre, demek ki 2023’ten bu yıla sarkan 750 milyar liralık bir nakit çıkışı olacak bütçeden. Çok muhtemelen bugünlerde ödenmeye başlandı ve birkaç ay içinde ödeme tamamlanmış olacak. Nereden ödenecek? Hazine’nin Merkez Bankası’nda ve kamu bankalarında mevduat hesabı var. 15 Ocak itibarıyla Merkez Bankası’ndaki mevduatının (lira cinsinden olanın) büyüklüğü 350 milyar liraydı. Kamu bankalarında tutulan mevduatın büyüklüğünü bilmiyoruz. Ödeme için bir başka ‘kaynak’ iç borçlanma olabilir. İç borçlanma finans sisteminde likid
[Devamı]
Nakit bütçe ve bütçe açıkları: Neden bu kadar farklılar?
Fatih Özatay, Dr.
17 Ocak 2024
Dün Aralık ayı bütçe açığı açıklandı. Salt Aralık’ta 843 milyar TL açık gerçekleşmiş. Böylelikle 2023 yılı toplam bütçe açığı 1.38 trilyon TL’ye yükseldi. Oysa bir hafta önce açıklanan 2023 yılı nakit bütçe açığı sadece Aralık’taki bütçe açığının da altında: 626 milyar TL. İlginç işler oluyor Türkiye’de. Aynı bütçe, biri nakit bütçe açığı biri bütçe açığı. Ama aralarında müthiş fark var.
[Devamı]
İstihdam piyasası S.O.S veriyor
Burcu Aydın Özüdoğru, Dr.
13 Ocak 2024
Bu yıl ve önümüzdeki yıllarda konuşmamız gereken en önemli konular arasında istihdam piyasası ve toplumsal refah yer alıyor. Son yıllarda uygulanan genişlemeci ve büyüme odaklı politikalara rağmen istihdam piyasası ve toplumsal refahta eksen kayıpları yaşanmış. Önümüz ise yüksek faiz oranları ve kısıtlı mali imkanlarla çok daha da zorlu.
[Devamı]
Siyaset daha ne kadar sabreder?
Fatih Özatay, Dr.
12 Ocak 2024
Kasım sanayi üretimi, istihdam oranı ve işsizlik oranı verileri açıklandı. Soru şu: Bu gidişata siyaset daha ne kadar tahammül eder? Temmuz-Kasım döneminde, yani üst üste beş aydır (mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış) sanayi üretimi bir ay öncesine kıyasla azalıyor. Aylık değişim oranları (yüzde) şöyle: Temmuz: -0,4; Ağustos: -0,8; Eylül: -0,1; Ekim: -0,3 ve Kasım: -1,4. Dolayısıyla, bir aylık hareket denilip geçilecek bir gelişme değil; beş aydır sürüyor.
[Devamı]
Enflasyonla Mücadele İçin Niyet Olmayınca-I
Fatih Özatay, Dr.
10 Ocak 2024
İlk grafikte 1924-2023 döneminde yıllık enflasyonların gelişimi ve ortalaması gösteriliyor. Ayrıca üç en yüksek yıllık enflasyon ve geçekleştiği yıllar işaretlenmiş durumda. Cumhuriyet’in ilk yıllarına giden tüketici enflasyonu yok. Yerine grafikte yer alan, ‘GSYH deflatörü’ olarak bilinen fiyat endeksindeki yıllık değişimler. Herhangi bir yılda gerçekleşen ortalama enflasyonu temsil ediyor. Kabaca üretici enflasyonu ile tüketici enflasyonunun ortalaması olarak düşünebilirsiniz. Yüz yılın ortalama enflasyonu yüzde 23,6.
[Devamı]
2023 kazasız bitti, ya 2024?
Güven Sak, Dr.
09 Ocak 2024
2023 hem dünyada hem Türkiye’de doğrusu kazasız bitti. Bir nevi, korkulan olmadı. Amerikan Merkez Bankası’nın (FED) 24 aya yayılan faiz artırım sürecine rağmen, Amerikan ekonomisi resesyona girmedi, yüzde 3’ten fazla büyüdü. Çin’deki yavaşlama korkulduğu kadar büyük olmadı. Çin ekonomisi, sonuçta, hükümetin hedefi olan yüzde 5’e yakın büyüdü. Türkiye ekonomisi ise bir ödemeler dengesi krizine girmeden 2023 yılını kazasız atlattı.
[Devamı]
Kafkaesk bir sabah
H. Ekrem Cunedioğlu
08 Ocak 2024
“Gregor Samsa bir sabah huzursuz düşlerden uyandığında, kendini yatağında dev bir böceğe dönüşmüş olarak buldu.” Kafka’nın insanın kendine yabancılaşmasını anlattığı Dönüşüm adlı uzun hikayesi bu cümle ile başlar. Ticaret Bakanlığı’nın 4 Ocak’ta yayımladığı, firmaların üretim yerlerini dikkate alarak hesaplanan il bazında ihracat verilerine baktığım anda aklıma bu hikâye geldi. Ancak Ticaret Bakanlığı’nın bize sunduğu, Kafka’nın hikayesindekinin aksine bir öze dönüş hikayesi. Çünkü yeni verinin sunduğu ilk mesaj şu: TÜİK’in kamuya açık il bazında ihracat verilerini kullanarak yaptığınız tüm analizler aslında illerin gerçeklerini yansıtmıyor. Birçok il toplantısında bu yönde şikayetler duymuştum. Mesela, Bursa’da reel sektör temsilcilerine yaptığım bir sunumda Bursa’nın ihracatını değerlend
[Devamı]
2024 yılının kazananları ve kaybedenleri
Burcu Aydın Özüdoğru, Dr.
06 Ocak 2024
Bu hafta 2024 yılında ne kadar kazanacağımız ve harcayabileceğimize ilişkin önemli veriler ve kararlar açıklandı. Nedir bunlar? Asgari ücret, memur maaşı ve emekli aylığı artışları, vergi ve kamusal ücret artışları, vs. Bu kararlar ve 2024 yılında uygulanması beklenen politikalar eşliğinde, yılının kazananlarının ve kaybedenlerinin kimler olacağını değerlendirmek istiyorum.
[Devamı]
Enflasyon: Kendimiz ettik kendimiz bulduk
Fatih Özatay, Dr.
05 Ocak 2024
Kendimiz ettik kendimiz bulduk. TÜİK’e göre 2023 yılını yüzde 64,8 düzeyinde bir enflasyon ile kapattık. İstanbul için İTO’nun hesapladığı enflasyon yüzde 74,9. ENAG ise yüzde 127,2 olarak ölçüyor 2023 enflasyonunu.
[Devamı]
Dış ticarette çifte rekor: Küresel ihracat ve ithalatta Türkiye’nin payı arttı
H. Ekrem Cunedioğlu
04 Ocak 2024
Ticaret Bakanlığı geçici verilerine göre, 2023’te mal ihracatı yıllık yüzde 0,64 artarken mal ithalatı yüzde 0,51 azaldı. Neredeyse yatay seyreden ihracat ve ithalat değerlerine bağlı olarak 2022’de 109,5 milyar ABD doları olan dış ticaret açığı 106 milyar ABD dolarına geriledi. İhracatın ithalatı karşılama oranı ise yüzde 69,9’dan yüzde 70,7’ye yükseldi. Bu kuru veriler dış ticaret cephesinde çok az da olsa başarılı bir yıl geçirdik şeklinde yorumlanabilir. Ancak ortada alkışı gerektirecek bir performans olmadığını da kabullenmek lazım. Şimdilik yapmamız gereken, dış ticaretle ilgili yapısal sorunlarımıza odaklanıp cari açığı azaltacak bir dış ticaret yapısına nasıl ulaşabiliriz sorusuna cevap aramak olmalı. Bunu yapmadan önce de mevcut durumu iyice anlamak çok önemli.
[Devamı]
