Faizi günlük kur hareketleri belirleyecek
Fatih Özatay, Dr.
24 Temmuz 2013
Merkez Bankası’nın dünkü Para Politikası Kurulu kararından önce merak edilen piyasa faizine ne ölçüde uyum göstereceğiydi. İki ayı aşkın bir süredir piyasada faiz yüksek düzeyde. Yükselişin temel nedeni, ABD Merkez Bankası’dan (FED) haziran ile temmuz ayının başlarında gelen açıklamalardı. FED Başkanı’nın temmuz ayının ilerleyen günlerinde ABD Kongresi’nde sorulan sorulara verdiği yanıtlar, özünde daha öncekilerle aynı olsa da, yanıt biçimi piyasaları rahatlatmıştı. Bu ‘rahatlamaya’ karşın haftanın ilk iki günü bizim hazinenin en çok alınıp satılan tahvilinin faizi yüzde 8.9 düzeylerinde geziniyordu.
[Devamı]
Neme lazım...
Fatih Özatay, Dr.
23 Temmuz 2013
MB'nin politika faizini yükseltmesi, en azından birkaç çeyrek yıl MB'nin faiz hadlerinin daha yüksek bir düzeyde olmasını istediği anlamına geliyor. Bugün, Merkez Bankası’nın (MB) karar günü. Para Politikası Kurulu toplantısı var. Yakından izleyenler biliyor. MB birden fazla faiz açıklıyor. Üç tanesi önemli: MB’nin bankalara gecelik vadede borç verme faizi (faiz koridorunun üst sınırı), MB’nin bankalardan gecelik borç alma faizi (faiz koridorunun alt sınırı) ve bu koridorun içinde kalan politika faizi. Politika faizi MB’nin haftalık vadede bankalara borç verdiği paranın faizi. Önemlerine gelince.. Politika faizi, 2010 sonlarına kadar uygulanan para politikası çerçevesinde en önemli faiz haddi idi. Zira MB, bankaların kendi aralarında yaptıkları kısa vadeli borç alıp vermek işl
[Devamı]
Yoksa 'çok', 'hiç' mi demek?
Fatih Özatay, Dr.
20 Temmuz 2013
Oraya buraya beton dökerek belli bir süre yüksek bir büyüme oranı yakalayabilirsiniz ancak bunun sürdürülebilir olması mümkün değil. Oraya buraya beton dökerek zengin ülkelerle aramızdaki gelir uçurumunu kapatmak mümkün mü? Mümkün olsaydı çok sayıda ülke altyapı yatırımlarına ağırlık vererek gelişmiş ülkeler ligine çıkardı. Oysa bu lige çıkmayı başaran çok az sayıda ülke var. Uzunca bir zaman alsa da… Salt altyapı yatırımları ile becermemişler bu işi. Elbette otoyol, hızlı tren hattı, köprü, baraj falan yapmak önemli. Bunlar yüksek bir oranla büyümek ve zenginlerle farkı kapatmak için gerekli. Onlarsız olmuyor. Ama ne yazık ki araştırmalar zenginler ligine yükselebilmek için hiçbir şekilde yeterli olmadıklarını gösteriyor. Üniversiteye girişin ilk ayağını ‘Yüksek Öğretime Geçi
[Devamı]
Bağımsızlık böyle günler içindir
Fatih Özatay, Dr.
18 Temmuz 2013
Para politikasını sadece 'teknik' bir biçimde oluşturmak, özellikle baskı düzeyine varan görüşlerden etkilenmemek ülkenin hayrına olur. Türkiye’de özellikle döviz kurunun kısa sürede belirgin biçimde artma eğilimine girdiği dönemlerde çok çeşitli görüşler/sorular ortaya atılır. “Merkez Bankası (MB) neden ucuza döviz satıyor?”, “Kime satıyor?”, “Rezervler bu kadar hızlı harcanır mı?”, “Bu kadar rezervi böyle günlerde kullanmayacaksanız ne zaman kullanacaksınız?”… Başka örnekler de verilebilir; gerek yok. Keza MB’ye faiz hakkında da çok sayıda tavsiye gider. Bir de hükümet üyelerinden de bazı para politikası araçlarının kullanılmaması ya da kullanılmakta acele edilmemesi gibi ‘istekler’ geldiğini düşünün. Bu kadar çok sayıda görüşün önemli bir ‘gürültü’ yarattığı açık. Gürültü
[Devamı]
Deneme yanılma süreci
Fatih Özatay, Dr.
17 Temmuz 2013
Ekonomi yönetimi zor bir soruya yanıt bulmak durumunda. Soru şu: Finansal piyasalarda iki aydır gözlediğimiz gerginlik ve bu nedenle oluşan faiz ve kur hareketleri kısa sürede geçecek mi yoksa iki-üç yıllık bir dönemde hüküm sürmeye devam edecek mi?
[Devamı]
Sorunlar geçici mi kalıcı mı? (2)
Fatih Özatay, Dr.
16 Temmuz 2013
Merkez Bankası'nın kaçınılmaz olarak politika faizini arttırması gerekiyor. Zira zaten piyasada faiz yüzde 9'a çıkmış durumda. Son yazımda sorduğum sorunun yanıtını size bırakmıştım. Şimdi sıra bende. Soru şuydu: “Sizce finansal piyasalarda yaşamakta olduğumuz sıkıntılar, geçici mi?” Ancak önce o yazının son paragrafındaki bir hatayı düzelteyim. Gerçi yazının gelişinden anlaşılıyor ama yine de dikkat edilmezse anlam bozulabiliyor. Sonuç kısmının doğrusunu yeniden veriyorum: “Sonuç: 1) FED önce piyasaya ek para vermeyi durduracak. 2) Sonra para çekmeye başlayacak. 3) Daha sonra faizleri yükseltecek. 4) Son olarak da para çekme işlemini hızlandıracak. 5) Yeni malumat ışığında bu planını revize edebilecek.” Hata, 1 numaralı maddede: Eski metinde ‘ek para çekmeyi’ ifadesi vardı.
[Devamı]
Sorunlar geçici mi kalıcı mı?
Fatih Özatay, Dr.
13 Temmuz 2013
FED önce piyasaya ek para çekmeyi durduracak, sonra para çekmeye başlayacak, daha sonra faizleri yükseltecek. Soru: Sizce finansal piyasalarda yaşamakta olduğumuz sıkıntılar geçici mi? Soru, ekonomi politikası tepkisi açısından önemli: Geçici ise başka, kalıcı ise başka tepki vermek gerekiyor zira. Özellikle Merkez Bankası’nın yerinde olsam bu soruyu etraflıca düşünürdüm. Soruyu sordum; görevim bitmedi. Onlar da biliyordur elbette ama ‘dost kara günde belli olur’ düsturu çerçevesinde gene de bazı önemli noktaları hatırlatayım: ABD Merkez Bankası’nın (FED’in) yaptığı açıklamalar çerçevesinde finansal piyasaların karışması genellikle FED’in atacağı bir adıma bağlanıyor. Oysa FED, bundan iki yıl önce -Temmuz 2011’de- ne tip adımlar atacağını ‘çıkış stratejisi’ başlığı altında açıkl
[Devamı]
Enflasyon açısından da zor bir dönem
Fatih Özatay, Dr.
11 Temmuz 2013
Temeline yakınsaması beklenen enflasyon, o temele yakınsamıyor. O temel, 'temel' olma işlevini çoktan yitirmiş durumda. Sadece büyüme değil enflasyon açısından da zor bir döneme giriyoruz. ABD’de parasal sıkılaştırma ve faiz yükseltme sürecinin başlaması, bizim gibi ülkelerin para birimlerinde değer kaybetme baskısı oluşturuyor. Bu baskının uzunca bir süre bizimle beraber olacağı anlaşılıyor. ‘Uzunca süre’, baskının kesintisiz olacağı anlamına gelmiyor. Elbette arada kur aşağıya gidebilir, dalgalanmalar olabilir. Ancak ABD Merkez Bankası’nın küresel krizle birlikte gerçekleştirdiği parasal genişleme operasyonunun hacmi dikkate alındığında, kurdaki ana eğilimin yukarıya doğru olması beklenir. Son iki ayda döviz kurunda ve faizde gerçekleşen artışın bu parasal genişlemeyi geri çekm
[Devamı]
Enflasyon, büyüme ve işsizlik açısından zor dönem
Fatih Özatay, Dr.
10 Temmuz 2013
Önümüzdeki birkaç yıl enflasyon, büyüme ve işsizlik açısından sorunlu geçeceğe benziyor. Bu dönemde ABD ekonomisinde işler yolunda gittikçe bizim gibi ülkeleri bazı sorunlar bekliyor. Birincisi, ABD'de parasal sıkılaştırma ve faiz yükseltme sürecinin başlaması, Türkiye'nin de aralarında olduğu yükselen piyasa ekonomilerinin dış kaynak bulmakta eskiye kıyasla zorlanacakları anlamına geliyor. Bundan en çok etkilenecek ülkeler şüphesiz dış kaynak girişine çok fazla bağımlı olan ülkeler. Baş sıralarda Türkiye var. İkincisi, arz tarafında rahatlatıcı gelişmeler olmadıkça, büyüyen ABD ekonomisi petrol talebinin de yükselmesi demek; petrol fiyatlarına yukarıya doğru baskı oluşabilir.
[Devamı]
Büyüme: Birkaç yıl ortalamanın altında mı?
Fatih Özatay, Dr.
09 Temmuz 2013
Belirsizlik, ekonomiye duyulan güvenin düşmanı. Böyle bir ortamda özel yatırımların hemen toparlanmasını beklemek gerçekçi değil. Dün mayıs ayı sanayi üretim verisi açıklandı. Birkaç rakamla durum şöyle: Yılın ilk beş ayında, bir yıl öncesinin aynı dönemine kıyasla yüzde 2,1 oranında arttı sanayi üretimi. Oysa 2012’nin ilk beş ayındaki üretim artışı yüzde 3,3 düzeyindeydi. Daha kötü bir performans var. Dönemi kısaltırsam biraz daha olumlu bir tablo ortaya çıkıyor. Nisan ve mayıs ayında, yine bir yıl öncesinin nisan ve mayıs ayına kıyasla yüzde 3,3 oranında artış var. Bu oran yılın ilk çeyreğindeki sanayi üretim artışının iki puan üzerinde. Salt mayıs ayı üretimine bakınca artış yüzde 2’ye düşüyor. Bu düşüklüğe takılmamak gerekiyor. Sonuçta bir aylık gözlem; sanayi üretiminde ay
[Devamı]
