Altın ithalatı neden artıyor?
Fatih Özatay, Dr.
10 Ağustos 2013
İçinde bulunduğumuz ortamın belirsiz bir ortam olduğu açık. Belirsizlik, ekonomiye duyulan güvenin düşmanı. Üzerinden neredeyse bir hafta geçti; güncel değil. Ancak bayram boşluğuna sığınarak haziran ayına ait dış ticaret verilerine ilişkin bir şeyler söyleyeyim. İlk dikkatimi çeken nokta, yılın ilk altı ayında altın ithalatında görülen belirgin artış. Birkaç rakam vereyim. 2012’nin aylık altın ithalatı ortalaması 637 milyon dolar. O yılın ilk altı ayında yaptığımız altın ithalatının aylık ortalaması da bu değere çok yakın: 616 milyon dolar. Oysa 2013’ün ilk altı ayındaki aylık ortalama ithalatımız bu değerlerin üç katına yakın: 1.6 milyar dolar. İthalat artışının en azından bir kısmı yurtiçinde uygulanan ekonomi politikası, özellikle de para politikası ile ilişkili ise o zaman o
[Devamı]
Avrupa yine gündemin başına taşınmaya aday mı?
Fatih Özatay, Dr.
08 Ağustos 2013
Avrupa'daki sorunlar özellikle 2011'in ikinci yarısı ile neredeyse tüm 2012'de gündemimizin baş köşesindeydi. Bayram günü Türkiye ekonomisi ile ilgili bir şeyler yazmayayım. Temel nedenim, yazınca, bayramlık bir iş çıkarmakta zorlanacağım hissi. En iyisi ‘dışarıya’ bakmak. Yok, bu sefer ABD Merkez Bankası’nın olası kararlarının olası sonuçları ile ilgilenmeyeceğim. Yeteri kadar yazı yazdım o konuda. Nasıl olsa çok sayıda yeni yazıya gereksinim olmasına fazla kalmadı. Bir süredir arka plana ittiğim Avrupa’ya yüzümü döndüreyim. Avrupa’ya ilişkin dişe dokunacak analizler okumak istediğim zaman baktığım internet sitelerinin biri de VOX sitesi (voxeu.org). Bazı uzmanların görüşlerini bu köşeye daha önceleri de taşımıştım. İki gün önce Avrupa hakkında karamsar bir yazı çıktı. Yazıyı
[Devamı]
Az biraz ‘bayramlık’, az biraz değil…
Fatih Özatay, Dr.
07 Ağustos 2013
Son bir hafta içinde açıklanan önemli makroekonomik verileri değerlendireceğim. Önce haziran ayı dış ticaret verilerinden başlayayım. Hem ihracat hem de ithalat yılın ilk yarısındaki büyüme performansımız açısından olumlu sinyaller verdi.
[Devamı]
Buharlaşan rekabet avantajı
Fatih Özatay, Dr.
06 Ağustos 2013
Döviz kuru ile sağlanan rekabet avantajı kalıcı olmuyor; buharlaşıp enflasyon olup ortadan kayboluyor. Temmuz ayı enflasyon verileri dün açıklandı. Yıllık tüketici enflasyonu yüzde 8,9’a yükseldi. Özellikle temel enflasyondaki (I göstergesi) artış can sıkıcı. Sekiz aydır son derece dar bir aralıkta oynuyordu ve ortalaması da yüzde 5,7 düzeyindeydi. Buna karşılık, temmuz ayında yıllık fiyat artışı yüzde 6,1 oldu. Farklı bir bakış açısı şu: Tüketici enflasyonu, temmuz ayında, 2006’dan bu yana gerçekleşen ortalamasının bir puan üzerine çıktı. 2006’dan bu yana gerçekleşen tüketici enflasyonu ortalaması ise bu dönemin enflasyon hedeflerinin ortalamasının çok üzerinde: Aralarındaki fark üç puan. Durun, zincir daha tamamlanmadı: Bu dönemin enflasyon hedeflerini tuttursaydık bile ihrac
[Devamı]
Dönmeyen sermaye, 'eksikgün', 'tamgece'
Fatih Özatay, Dr.
03 Ağustos 2013
Tamgün yasası çıktı ve öğretim üyeleri, kurumlarında hasta bakamaz hale gelip muayenehane ile üniversite arasında tercih yapmaya zorlandılar. Bir sanayici düşünün. Fabrikasındaki tıkır tıkır çalışan ve üretim açısından yaşamsal olan makinelerin yarısını fabrika dışına atsın. Olacak iş mi? Değil elbette. Hadi attı diyelim; sonuçta onu ilgilendirir. Varsayın ki bu fabrika yeni fabrikaların kurulmaları ve üretime geçebilmeleri için gerekli çok önemli makineler üretiyor. Ülkede böyle birkaç fabrika daha var. Bu fabrikaların sahipleri, çok iyi çalışan makinelerini atsınlar fabrika dışına. ‘Sadece onları ilgilendirir’ diyemeyiz herhalde. Ya da ekonomi yönetimi olarak öyle bir karar alıyorsunuz ki bu fabrikalar makine parklarının önemli bir kısmını kullanamaz ve dolayısıyla doğru dürü
[Devamı]
Övgüden yergiye
Fatih Özatay, Dr.
01 Ağustos 2013
Kalıcı olmayan bir 'başarı', enflasyonla mücadele edildiğinin kanıtı olarak gösterilince sakil duruyor. Merkez Bankası’nın (MB’nin) yayımladığı raporlara ve araştırma sonuçlarına bakıyor musunuz? Çok büyük bir kısmı, tek kelimeyle, mükemmel. Klasik tanımıyla ‘bu satırların yazarı’ açısından ayrıca gururu verici de. Zira uzun yıllar o araştırmaların yapıldığı birimde çalıştı ve yönetti. Gelseler, Türkiye’nin en önde gelen üniversitelerinin kapışacağı çok sayıda uzman çalışıyor MB’de. Bunu, eğitime özel bir önem vererek sağlıyor. Türkiye’nin en iyi üniversitelerinde eğitim görmüş gençlerin en iyilerini bünyesine katabiliyor. Onları, dünyanın en üst düzeyde eğitim veren üniversitelerine lisansüstü eğitim için yolluyor. Yıllardır yapıyor bunları. Ayrıca en iyi programlardan doktora d
[Devamı]
Kanıt geçerli değil
Fatih Özatay, Dr.
31 Temmuz 2013
Merkez Bankası (MB) dün yılın üçüncü enflasyon raporunu açıkladı. Daha önceki raporlarda MB’nin 2013 sonu enflasyon tahmini yüzde 5.3 düzeyindeydi. Dünkü raporda bu tahmin yüzde 6.2’ye çıkarıldı. Artışın arkasındaki temel nedenler, döviz kurundaki ve petrol fiyatlarındaki yükseliş olarak belirtildi.
[Devamı]
Önümüzdeki riskler ve büyüme performansımız
Fatih Özatay, Dr.
30 Temmuz 2013
1950-2007 arasında ortalama kişi başına büyüme oranımız yüzde 2,72 iken son altı yılda sadece yüzde 1,85. Büyüme açısından önümüzdeki birkaç yıl zorlu geçmeye aday. Çok sayıda nedeni var bu zorluğun. Birincisi malum: ABD Merkez Bankası’nın üç-dört yıla yayarak peşi sıra atacağı adımlar. Önce, muhtemelen birkaç ay içinde, 2012 sonundan itibaren her ay piyasaya sürdüğü ek para miktarını azaltacak ve 2014 ortalarında sıfırlayacak. Bir süre sonra -şu andaki bilgiler ışığında 2015 sonu gibi- faiz arttırımına başlayacak. Ancak çok önceden faiz arttırımına başlayacağının sinyallerini verecek. Faiz arttırımıyla birlikte bu sefer eskiden piyasaya sürdüğü parayı çekmeye başlayacak. Bu ortamda Türkiye’de faiz (üç ay önceki düzeyinden) belirgin biçimde daha yüksek bir düzey etrafında dalgala
[Devamı]
Üniversite yerleştirme sonuçları neden acıklı?
Fatih Özatay, Dr.
27 Temmuz 2013
Her boş araziye beton dökmeyi marifet sayanlar, neden çocuklarımızın istediği üniversitede eğitim görmelerini sağlayacak kredi sistemini tasarlayamıyor? Bu yıl sınavda başarılı olan öğrencilerin hangi üniversitelere yerleştirildikleri belli oldu. Sonuçları görmedim. Ama adım gibi biliyorum ki, yıllardır süren acıklı bir durum bu yıl da bizimle. “Acıklı durum nedir” diye sorarsanız, yazının sonunda. Ama önce, “Her boş araziye beton dökerek, uluslararası gelişmişlik ligindeki ‘iç güveysinden hallice’ konumumuzu değiştiremeyeceğimiz” olgusuna dönüp, geçen cumartesi kaldığım yerden devam edeyim ve acıklı durumla bağlantı kurayım. Hafta içinde bir sohbette bir arkadaşım verimlilik düzeyimizi arttırarak, milli gelirimizi nasıl büyütebileceğimizi hesaplıyordu. Hesap basitti. Şu and
[Devamı]
Ekonomiye duyulan güven artıyor mu azalıyor mu?
Fatih Özatay, Dr.
25 Temmuz 2013
İstenildiği kadar kredi olanağı olsa ve faiz haddi makul bir düzeyde bulunsa da, ekonomiye güven duyulmuyorsa, yatırım harcamaları öteleniyor.
[Devamı]
