Sıfır faiz
Fatih Özatay, Dr.
21 Şubat 2012
Faiz sıfır olacaksa ve normal reel faiz yüzde 2 ise, enflasyonun eksi yüzde 2 olması gerektiği hesaplanabilir. Ortaya atıldığında ilgimi çekmediği için hakkında bir şeyler yazmadığım bir konu var: ‘Sıfır faiz’. Bugün farklı bir açıdan ele almak istiyorum. ‘Sıfır faiz’, parasal iktisat kuramında üzerinde tartışılan konulardan biri. İleri düzeydeki para teorisi kitaplarında genellikle bir alt bölüm halinde ele alınıyor. Sıfır faizin, aşağıda anlatacağım gibi, ”optimal enflasyon oranı ne olmalı?” sorusu ile de ilişkisi var. Bu soruyu yanıtlamayı amaçlayan çalışmalar, genellikle işe sıfır faizin nasıl ortaya çıkabileceğini inceleyerek başlıyorlar. Mesela 2011’de yayımlanan Parasal İktisat Elkitabı’nın (Elsevier Yayınevi) üçüncü cildinin bölümlerinden birinin başlığı şu: ‘Optimal Enfl
[Devamı]
Dünya büyüme oynaklığı liginde yerimiz
Fatih Özatay, Dr.
18 Şubat 2012
2000-2010 döneminde 184 ülke içinde büyümemizin gösterdiği oynaklık 130 ülkeden daha fazla. İleriye yönelik tahmin yapmak teknik bir iş. Öngörüler bir model çerçevesinde yapılıyor. Bu modellerin bazı varsayımları oluyor. Mesela ham petrolün varil fiyatına, ABD Merkez Bankası’nın (FED) politika faizine, Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) parasal genişlemeye gidip gitmeyeceğine, yurtiçinde vergi oranlarının değiştirilip değiştirilmeyeceğine ilişkin varsayımlar yapılıyor. Bu tür önemli değişkenlerin alabilecekleri değerlerin farklı bileşimlerinden farklı senaryolar oluşturmak mümkün. Mesela büyüme tahmini yapıyorsanız, modeliniz size risk alma iştahının büyümeyi belirleyen temel dışsal unsurlardan biri olduğunu söylüyorsa, vergi oranlarını ve ham petrol fiyatını sabit tutup, FED ve ECB
[Devamı]
Makro-sakıngan yasal yetkiler neler?
Fatih Özatay, Dr.
16 Şubat 2012
İngiltere, 2012'nin sonunda kendi BDDK'sı ile TCMB'sini birleştirmiş olacak. Bu amaçla önemli hazırlıklar yapıyorlar. Finansal istikrarı sadece mikro (banka) düzeyinde değil, makro (tüm finansal sistem) düzeyde de ele almak gerektiği konusunda artık nerdeyse herkes hemfikir. Küresel krize kadar böyle bir ayrım yoktu. Dolayısıyla, bu ayrıma uygun bir kurumsal yapı da mevcut değildi. Şimdi tartışılan, makro-sakıngan finansal politikaların nasıl bir yönetişim yapısı içinde yapılmasının daha sağlıklı sonuç vereceği.
[Devamı]
Yine 2012 büyümesi üzerine
Fatih Özatay, Dr.
15 Şubat 2012
Bu yılın büyüme oranının ne olacağı hakkındaki öngörüler oldukça geniş bir aralığa yayılıyorlar. Resmi tahmin yüzde 4. Uluslararası kurumların ve analistlerin öngörüleri ise yüzde 0 ile yüzde 5 arasında değişiyor. Son yazımı şöyle bitirmiştim: "
2012 büyüme oranını belirleyecek üç önemli unsura değindim. Bunlardan son ikisi (ihracat ve kredi arzı), risk alma iştahı azalmasa da, 2011'e kıyasla daha düşük bir büyüme hızının beklenmesinin -mesela yüzde 5- arkasındaki temel nedenleri oluşturuyorlar. Büyüme oranının yüzde 5 düzeyinden yüzde 0'a doğru ne ölçüde yönleneceğini ise ilk unsur, yani risk alma iştahı belirleyecek
Ocak ayı olumlu geçti. Ama bunun sürdürülebilirliğinin hiç garantisi yok."
[Devamı]
Finansal İstikrar Komitesi
Fatih Özatay, Dr.
14 Şubat 2012
Bizdeki Finansal İstikrar Komitesi'nin, amaçlanana ulaşılabilmesi için yeniden düzenlenmesi gerekiyor. Küresel finansal krizden alından dersle merkez bankalarının finansal krizlerin önlenmeye çalışılmasında, çıkan krizlerin yönetilmesinde ve çözümlenmesinde eskiye kıyasla çok daha fazla rol oynamaları gerektiği düşünülüyor. Bu alanda çok sayıda iktisatçı kafa yoruyor. Bu ‘kafa yorma süreci’nde farklı alanlarda çalışmalar yapılıyor. Bu çerçevede, bu köşede, uzunca bir süredir Türkiye koşullarında makro-sakıngan (makro-ihtiyatlı) finansal politika ile para politikasının birlikte nasıl uygulanabileceğini tartışmaya çalışıyorum.
[Devamı]
BDDK ve TCMB'nin yeniden düzenlenmeleri tartışması
Fatih Özatay, Dr.
11 Şubat 2012
Tartışmaya açmak istediğim öneri, ya BDDK'nın bazı yetkilerinin Merkez Bankası'na geçmesi ya da iki kurumun birleşmesi idi. Para politikasında yeni arayışlar’ dizisindeki kurumsal düzenleme önerim hakkında tartışmaya katılanlar oldu. Tartışmaya açmak istediğim kurumsal öneri, finansal istikrarı da gözetecek bir para politikası uygulanmak isteniyorsa ya Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) bazı yetkilerinin Merkez Bankası’na geçmesi ya da iki kurumun birleşmesi idi.
[Devamı]
Havalar nasıl olacak?
Fatih Özatay, Dr.
09 Şubat 2012
Türkiye'ye fon girişleri arttı, aynı koşullar geçerli olursa ekonomide 2012 büyümesi yüzde 4'ün üzerine çıkar. 'Para politikasında yeni arayışlar’ dizisindeki kurumsal düzenleme önerim hakkında tartışmaya katılanlar var; görüşlerine cumartesi günü yer vereceğim. Dün aralık ayına ait sanayi üretim verileri açıklandı. Bugün o verilerden yola çıkarak 2012 büyüme tahminlerine dönmek istiyorum.
[Devamı]
Dış ticaret, enflasyon ve büyüme: Erken bir değerlendirme
Fatih Özatay, Dr.
08 Şubat 2012
Son bir hafta içinde açıklanan önemli verileri değerlendireceğim bugün. Önce geçen salı günü açıklanan dış ticaret verileri ile başlıyorum. Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış verileri kullanıyorum. Aylık veriler yerine her ay için o ayın ve önceki iki ayın toplamından oluşan ve dolayısıyla daha az oynaklık gösteren verileri ele alıyorum.
[Devamı]
Gemiler limandan ayrılmadan
Fatih Özatay, Dr.
07 Şubat 2012
Gemiler limandan ayrılmadan, bu köşede yer vermek üzere, tartışmaya başka katılımlar da bekliyorum. Para politikasında yeni arayışlar’ dizisini bir kurumsal düzenleme önerisiyle bitirmiştim. Öneri üzerine birkaç mektup aldım. Biri, dostum Baha Karabudak’tan geldi. Baha, rekabet ve regülasyon iktisadı konularında Türkiye’nin önde gelen uzmanlarından. ODTÜ Ekonomi Bölümü’nün lisans programında ve Bilkent Hukuk Fakültesi’nin lisansüstü programında yıllardır bu alanda dersler veriyor. Baha’nın mektubu ‘merhaba’ faslından sonra şöyle devam ediyor:
[Devamı]
Mevcut gelişmeler sürerse enflasyon...
Fatih Özatay, Dr.
04 Şubat 2012
2012 başından beri geçerli olan olumlu havanın sürmesi halinde enflasyonun olumlu yönde etkileneceği açık. 2012 sonunda yıllık enflasyon yüzde 10.4 olarak gerçekleşmişti. Ocak ayında küçük bir artışla yüzde 10.6 oldu. Benzer sınırlı artışlar H ve I temel enflasyon göstergelerinde de gözlendi. Yıllık enflasyon, H göstergesine göre 0.2 puan artışla yüzde 8.8’e, I göstergesine göre ise 0.3 puanlık artışla yüzde 8.4’e yükseldi. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) yıllık enflasyonda özellikle yılın son çeyreğinde belirgin bir azalma olmasını bekliyor. Yıl sonu için tahmin aralığının orta noktası yüzde 6.5. Peki, yüzde 5 hedefinin üzerindeki bu tahmin gerçekleşir mi? Tahmin gerçekleşebilir Gerçekleşme olasılığı var. Birincisi, diğer tahminlere göre yüksek kalsa bile, yüzde 4 ola
[Devamı]
