Artık 2025 sonu enflasyonuna odaklanalım
Fatih Özatay, Dr.
28 Haziran 2024
Para Politikası Kurulu (PPK) bugün politika faizi kararını açıklayacak. Konuyla ilgili hemen her uzmanın beklentisi politika faizinin değiştirilmeyeceği; yüzde 50 düzeyinde sabit tutulacağı yönünde. Aynı görüşteyim. TEPAV bir süredir PPK toplantılarından önce Para Politikası Değerlendirme Notu yayınlıyor. Salı sabahı onuncu değerlendirme notu gün yüzünü gördü. O nottan bundan sonrasına ilişkin iki önemli vurguya dikkatinizi çekmek istiyorum.
[Devamı]
Sabır taşı çatlar mı?
Fatih Özatay, Dr.
26 Haziran 2024
Haziran 2023’ten bu yana uygulanmakta olan ekonomi programının karşılaştığı temel güçlük şu sorulara indirgenebilir: “Bu program ne kadar devam eder? Bir yerde ‘yeter bu kadar’ denilir mi?” Aradan bir yıl geçti, bu sorular hala gündemde. Soruları dile getirenler ya da getirmeseler de zihinlerinde bir yerde asılı tutanlar şüphesiz yakın geçmişi hatırlıyorlar. Ansızın işlerin nasıl değişebildiğini, birden enflasyonu patlatan politikalara nasıl geçildiğini unutmuyorlar. Haksız değiller: Sonuçta dünya yüksek enflasyon liginde ilk altıdayız; bu yıl enflasyonu yüzde 40 civarına düşürsek bile altıncı kalmaya devam edeceğiz. Kredi faizleri çok yüksek. Türk lirası reel olarak değerleniyor.
[Devamı]
Faiz demeçlerine dikkat
Fatih Özatay, Dr.
21 Haziran 2024
Üzerinde çalışıldığı söylenen vergi paketinin içeriğinin netleşmesinin eli kulağında olsa gerek. Uygulanmakta olan ekonomi programının yapısal bir içeriği yok. Olmayınca da kadim sorunlarımızı çözmek gibi bir iddiası da yok. Temel amaç, özellikle Eylül 2021’den başlayarak Mayıs 2023 seçimlerine kadar olan sürede yerle bir olan makroekonomik dengeleri yerine oturtmak. Bu sayede enflasyonu hiç olmazsa 2024 sonunda yüzde 40 civarına düşürmek amaçlanıyor. Bir daha belirtmek de sakınca yok. Yüzde 40’a düşürsek bile sonuçta yüksek enflasyon liginde altıncı sıradaki yerimiz değişmeyecek. Dolayısıyla uluslararası ölçütlerle bakıldığında mütevazı bir program bu. Ama Türkiye açısından elzem.
[Devamı]
Ya kadınlarımız da iş aramaya başlarsa?
Fatih Özatay, Dr.
14 Haziran 2024
Hafta başında açıklanan (mevsim etkisi giderilmiş) işsizlik oranı Aralık 2012’den bu yana gözlenen en düşük işsizlik oranı: Yüzde 8,5. Mevcut ölçüm yöntemi ile açıklanan işsizlik verisi Ocak 2005’e kadar gidiyor ve kayıt dışı çalışanları da kapsıyor). O tarihten bu yana gerçekleşen en düşük işsizlik oranı Temmuz 2012’de: Yüzde 8. En geniş tanımlı işsizlik oranı -atıl işgücü- ise çok daha yüksek düzeylerde seyrediyor. Şu anda yüzde 27,2. İşsiz sayısının yanı sıra, tam zamanlı çalışmayan ama iş olsa tam zamanlı çalışacak olanlarla iş aramayıp iş önerilirse çalışacak kişileri de kapsıyor.
[Devamı]
Nisanda cari açığın finansmanında yine sorun yaşandı
Fatih Özatay, Dr.
12 Haziran 2024
Dün üç önemli veri açıklandı. İşsizlik oranı bir ay öncesine kıyasla 0,1 puan azalarak yüzde 8,5 oldu. Geniş tanımlı işsizlik -atıl işsizlik- oranı ise yüzde 27,2 olarak gerçekleşti. Dikkat çekici olan, bu oranın bir ay öncesine kıyasla 3,1 puan artmasıydı. Aydan aya belirgin oynamalar gösterebiliyor işgücü verileri, ancak yine de oldukça yüksek bir artış bu. Dikkatle izlemek gerekiyor. Atıl işsizlik oranı keskin biçimde artarken, sanayi üretiminde de bir ay öncesine kıyasla yüksek bir düşüş yaşandı nisan ayında: Yüzde 4,9.
[Devamı]
Yönetim yerine Anayasa Mahkemesi yapısal reform yaptı
Fatih Özatay, Dr.
07 Haziran 2024
Bu köşede sık sık uygulanmakta olan programın önemli eksikleri olduğunu belirttim. Türkiye’yi bir üst lige terfi ettirecek önemli reformlardan söz etmiyordum; daha mütevazi -makroekonomik istikrarı sağlayacak adımların atılmasının gerekliliğinin altını çiziyordum: TÜİK’in kurumsal yapısının değiştirilmesi ve son yıllarda açıkladığı istatistiklerin TÜİK uzmanları ile kurum dışından uzmanların yer aldığı bir heyetçe incelenmesi, ihale yasasının değiştirilmesi ve Merkez Bankası’nın politik bağımsızlığının 2001’deki yasaya dönülerek ona iade edilmesi.
[Devamı]
Farklı enflasyon ölçümleri ve güven
Fatih Özatay, Dr.
05 Haziran 2024
Yıllık tüketici enflasyonu beklenen düzeyde gerçekleşti. Noktadan sonra iki haneye kadar şöyle: Yüzde 75,45. Uygulanmakta olan program oldukça eksik; sadece makroekonomik istikrarı sağlamaya yönelik bazı adımlar var. Onun da bütçe açığı kısmında önemli sorunlarla karşı karşıyayız. 2021 Eylül’ündeki gibi saçma ve de çok maliyetli yeni bir deneye kalkışılmazsa, program bu haliyle bile enflasyonda belirgin bir düşüş sağlayacak. 2024 sonu için hedef olduğu söylenen yüzde 38 düzeyine inmese bile yüzde 40’ın biraz üzerinde gerçekleşirse önemli bir yol alınmış olacak. Elbette bu da çok yüksek olacak ama yüzde 75 ile karşılaştırıldığında sevineceğimiz açık. Sonrası ise ne tür ek adımlar atılacağına bağlı.
[Devamı]
Sabır lütfen
Fatih Özatay, Dr.
31 Mayıs 2024
Son haftalarda Merkez Bankası’nın net dış varlıklarında belirgin bir artış gözleniyor. Grafikte, net dış varlıkların Ocak 2021’in ilk haftasından bu yana gelişimi var. Net dış varlıklar grafikte swaplardan da netleştirilmiş halde gösteriliyor. Yerel seçim öncesinde net dış varlıklar eksi 75 milyar dolara kadar inmişti. Sonrasında keskin bir artış gözlendi ve 27 Mayıs itibarıyla yaklaşık eksi 12 milyar dolara yaklaştı. Dolayısıyla, uygulanmakta olan eksik ekonomi programının ta başından beri karşı karşıya olduğu önemli bir sorunun giderek etkisini kaybedeceği bir süreç yaşıyoruz. Sadece dış varlık olarak bakıldığında ise karşımıza 27 Mayıs itibarıyla 145 milyar dolar tutarında bir büyüklük çıkıyor. Bir yıl içinde ödenecek dış borçla -ki 232 milyar dolar, karşılaştırıldığında hala alınacak b
[Devamı]
Ekonomik güvenlik
Fatih Özatay, Dr.
29 Mayıs 2024
Geçenlerde iktisatçı olmayan ama ekonomideki durumla da yakından ilgilenen birkaç arkadaşla sohbet ediyorduk. Güvenlik açısından Türkiye’nin önemli ekonomik sorunlarının neler olduğu gündeme geldi. Hangi göstergeler bu sorunları iyi yansıtırdı?
[Devamı]
Faiz ne zaman düşürülecek?
Fatih Özatay, Dr.
24 Mayıs 2024
Merkez Bankası Para Politikası Kurulu (PPK) bugün 14’te faiz kararını açıklayacak. Sanıyorum bir değişiklik bekleyen yok; yüzde 50’de kalacak politika faizi. Asıl ilginç gelişmeler, Merkez Bankası’nın döviz rezervlerinde, bankalara Türk Lirası verip karşılığında döviz aldığı swap tutarında ve bu iki işlemin bir sonucu olarak ortaya çıkan likiditede yaşanıyor. Bunların sonucunda para piyasası faizinin politika faizinden aşağıya doğru sapması ihtimali var.
[Devamı]
