Yatırımlar düşerken altına bunca döviz harcamanın mantığı ne?
Fatih Özatay, Dr.
14 Eylül 2013
Ekonomi yönetiminin yerinde olsam, altın ithalatındaki bu patlamanın uygulanan ekonomi politikası ile ilgisini araştırırdım. Nasıl da neşeli, oyun havalı, göbek atarak... Son günlerde televizyonlarda boy gösteren altın sertifikası reklamından söz ediyorum. Ne denir? Böyle durumlarda genellikle yapıldığı gibi; hayırlı olsun...
[Devamı]
Düşük ve dengesiz büyümeden dış mihraklar mı sorumlu?
Fatih Özatay, Dr.
12 Eylül 2013
Ne yazık ki bir süredir hem düşük oranda büyüyoruz hem de dengesiz. Özel yatırım harcamaları 2012'nin başından bu yana düşüyor. Sağlıklı bir büyümenin ‘dengeli’ olması gerekiyor. ‘Denge’den kasıt şu: Salt tüketim artışına dayanmamalı büyüme. Keza sadece kamu harcamalarının artışına dayanan bir büyüme de dengeli değil. Benzer biçimde, insanların tüketimlerinin giderek azaldığı, yatırımların ise çılgın bir tempoda arttığı bir büyüme de dengeli büyüme kavramına uymuyor.
[Devamı]
Beklenenin üzerinde ama sürecek mi?
Fatih Özatay, Dr.
11 Eylül 2013
Haftanın ilk iki günü önemli veriler açıklandı. Önce temmuz ayı sanayi üretimi, sonra da ikinci çeyrek gayri safi yurtiçi hasılası (GSYH). Her ikisi de tahmin edilen değerlerin üzerinde arttı. Önce GSYH gelişmeleri…
[Devamı]
Potansiyel büyüme oranımızın düştüğüne dair bir kanıt mı?
Fatih Özatay, Dr.
10 Eylül 2013
Finansman olanağı kısa bir süreliğine azaldı diye, cari açığımız da kısa bir dönem azalıp tekrar normal düzeyine yükselmeyebilir. Dün temmuz ayı sanayi üretim verisi açıklandı. Bugün ise ikinci çeyreğin milli gelirini öğreneceğiz. İçinde bulunduğumuz finansal gerginlik ortamı dikkate alındığında, bu verilerin önümüzdeki döneme ilişkin pek fazla ışık tutmayacaklarını söylemek mümkün. Zira mevcut faiz ve kur hareketleri ile dış finansman olanaklarındaki değişikliklerin milli gelir üzerindeki etkileri gecikmeli olarak ortaya çıkacak. Milli gelir değerlendirmesini daha sonraya bırakarak, bugün nicedir zihnimi kurcalayan ve başlığa soru olarak taşıdığım bir olası gelişmeye geri dönmek istiyorum. ‘Geri dönmek’ diyorum; zira bir aralar değinmiştim. Yeniden ele almamın nedeni temmuz a
[Devamı]
Boş avuntu
Fatih Özatay, Dr.
07 Eylül 2013
Varsayalım ki şimdiye kadar Türkiye'den beş sent bile dışarı çıkmamış olsun. Önümüzdeki dönemde de çıkmayacağını düşünelim. Rahatlayacak mıyız? Şöyle söyleniyor: “Türkiye’den çok sınırlı miktarda para çıkışı oldu.” Rakamlar veriliyor. Bu rakamlar üzerine televizyonlarda çeşitli değerlendirmeler yapılıyor. Korkulanın gerçekleşmediği belirtilerek rahat nefes alınıyor. Sonra döviz kuru ve faiz artışı karşısında bir miktar şaşırılıyor. Varsayalım ki şimdiye kadar Türkiye’den beş sent bile dışarı çıkmamış olsun. Önümüzdeki dönemde de çıkmayacağını düşünelim. Rahatlayacak mıyız? Ne gezer… İki nedenle. Birincisi, döviz giderlerimiz ile döviz gelirlerimiz arasında ilki lehine önemli bir fark var. Yani, cari işlemler açığımız yüksek bir düzeyde. Geçen yıl 48, bu yılın ilk altı ayınd
[Devamı]
İki önemli hatanın azımsanmayacak rolü var
Fatih Özatay, Dr.
05 Eylül 2013
Merkez Bankası, 2010 sonlarından bu yana geçen sürede, çoğu zaman faiz politikasını döviz kuruna fazla ağırlık vererek oluşturdu. Yok, mahvolacak falan değiliz. Daha yüksek faiz ve kur olacak. Büyüme oranımız birkaç yıl yüzde 4 olursa havalara zıplayacağız. Ama zıplama zahmetine gerek kalmayacak; muhtemelen bu düzeyin oldukça altına inecek. İşsizlik oranı yüzde 10’da kamp kuracak. Daha az yatırım yapılacak. Enflasyon bu yıl yüzde 8 dolaylarında salınacak. Gelecek yıl belki biraz daha yüksek olacak. Evet, olumsuz bir senaryo ama ‘felaket’ de olmayacak. Elbette bu kehanetim Suriye’ye daha da fazla ‘bulaşmayacağımız’ varsayımı altında geçerli. Bu sevimsiz duruma düşmeyebilirdik oysa. Neden düştüğümüz açık: Tasarruf oranımız düşük; son yıllarda iyice düştü. Yatırım düzeyimizi tasa
[Devamı]
Yüzde 7’nin altı artık zor görünüyor
Fatih Özatay, Dr.
04 Eylül 2013
Dün ağustos enflasyonu açıklandı. Temmuzda yüzde 8.9 olan yıllık tüketici enflasyonu yüzde 8.2’ye düştü. Buna karşılık, temel enflasyon (I göstergesi) yüzde 6.1’den 6.4’e yükseldi. 2006 yılından bu yana gerçekleşen tüketici enflasyonunun ortalaması yüzde 8.4. Oysa temel enflasyonun aynı dönemde ortalaması yüzde 6 olmuş.
[Devamı]
'Bi sit' ya...
Fatih Özatay, Dr.
03 Eylül 2013
Hangi raporu açarsanız ya da makaleye bakarsanız, FED kararlarından en çok etkilenecek ülkelerin baş sırasında bu ülkelerin isimleri var. Yok, ‘sit’ edemem… Aslına bakarsanız başlığı büyük harflerle yazmam gerekiyordu. İngilizcede büyük ‘İ’ harfi olmadığından küçük harfler kullandım. Olur o kadar artık… Brezilya, Endonezya, Güney Afrika, Hindistan ve Türkiye’nin İngilizce adlarının ilk harflerinden oluşuyor BI SIT. Hangi raporu açarsanız ya da makaleye bakarsanız, ABD Merkez Bankası’nın (FED) kararlarından en çok etkilenecek ülkelerin baş sırasında bu ülkelerin isimleri var. Hiçbiri ayaklarını yorganlarına göre uzatmamışlar çünkü. Tasarruflarından çok fazla yatırım yapmışlar. Yani, hepsinin cari işlemler hesabı açık veriyor (yatırım-tasarruf farkı büyük). Milli gelirlerine ora
[Devamı]
Neden geçici değil?
Fatih Özatay, Dr.
31 Ağustos 2013
Merkez Bankası'nın aldığı ve almadığı kararların temel nedeni öyle sanıyorum gerginliklerin geçici olacağı saptaması. Peki, geçici mi bu gerginlikler? Doların yıl sonunda 1,92 liranın altına düşeceği tahmini’nin mevcut uluslararası gerginliklerin geçici olacağı hissiyatına dayandığını belirtmiştim. Merkez Bankası’nın aldığı ve almadığı kararların temel nedeni öyle sanıyorum ki bu saptama. Peki, geçici mi bu gerginlikler? 1 Bu türden hareketler, yani kısa zamanda keskin faiz ve kur artışları geçmişte de gözlendi: Mesela 2004’te, 2006’da ve son olarak 2011’in ikinci yarısında. Kalıcı olmadılar. Bir süre sonra bu hareketler durdu. 2- Bu seferki hem eskiye benziyor hem daha farklı: ‘Eskiye benziyor’; çünkü arkasındaki temel neden yine ABD Merkez Bankası’nın (FED’in) parasal sıkı
[Devamı]
Dolar yıl sonunda 1,92 liranın altına iner mi?
Fatih Özatay, Dr.
29 Ağustos 2013
Merkez bankası başkanlığı bir zanaattır; algoritmalara dayanarak değil, bilgelik ile yürütülür. Dolar yıl sonunda 1,92 liranın altında olursa şaşırmayın.” Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı salı sabahı ekonomi kanallarından canlı yayımlanan konuşmasında böyle diyordu. ‘Ekonomi ne işe yarar?’ sorusu, Erdem Başçı’nın bu konuşmasından üç gün önce New York Times’da yayımlanan bir makalenin başlığında yer alıyor. ‘Ekonomi’den kasıt bir ülkenin ekonomisi değil, bir disiplin olarak ekonomi. Makalenin iki yazarı da felsefe profesörü: Alex Rosenberg ve Tyler Curtain. Bir dizi tartışmayı tetikleyen bu makalenin can alıcı saptamalarından biri şöyle: “Ekonominin sorunu, bir bilim dalında olması gereken temel özelliğe sahip olmaması. Tahminlerindeki doğruluk payı artmıyor. Oysa mesela fizik
[Devamı]
