Faiz üzerine
Fatih Özatay, Dr.
14 Mayıs 2014
Merkez Bankası’nın (MB) politika faizini düşürmesi gerektiğini söyleyenler Türkiye’nin risk primindeki düşüşü ön plana çıkarıyorlar. Gelin bugün politika faizi meselesine daha yakından bakalım.
[Devamı]
Merkez Bankası faizi ne zaman düşürmeli (3)?
Fatih Özatay, Dr.
13 Mayıs 2014
Döviz kurundaki mevcut düşüşün kalıcı olacağından, yani enflasyonun ileride azalacağından Merkez Bankası ne kadar emin? İlk grafikte Merkez Bankası’nın özel bir önem verdiği temel enflasyonun Ocak 2009’dan bu yana gelişimi yer alıyor. Yatay çizgi, temel enflasyonun o tarihte bu yana ortalaması olan yüzde 5.7’yi gösteriyor. Son gözlem Nisan 2014’e ait ve temel enflasyonun yüzde 9.7’ye yükseldiğine işaret ediyor. Farklı bir ifadeyle son 5.5 yıllık ortalamasının tam 4 puan üzerinde şu anda temel enflasyon. Üstelik Nisan 2013’ten bu yana neredeyse kesintisiz artıyor ve şu andaki düzeyi 2009’dan bu yana en yüksek düzeyi. İkinci grafikte ise hepimizi ilgilendiren enflasyon olan tüketici enflasyonunun aynı dönemdeki gelişimi var. Yatay çizgi yine dönem ortalamasını gösteriyor (yüzde 7.6). Tüketi
[Devamı]
Merkez Bankası faizi ne zaman düşürmeli? (2)
Fatih Özatay, Dr.
10 Mayıs 2014
Politika faizinde hemen yapılacak bir indirimi, prematüre bir indirim durumuna sokabilir ve para politikasının kredibilitesini zorlaştırabilir mevcut yüksek enflasyon. Kısa vadeli ekonomik öncelikler perspektifinden bakıldığında Türkiye’nin öncelikle karar vermesi gereken bir nokta var. Yıllardır yüzde 8 etrafında bir o tarafa bir bu tarafa salınan ama eninde sonunda yüzde 8’e dönen bir enflasyona razı mı? Bu bir anlamda marazi bir aşk ilişkisi. Bu ilişkinin sürmesinin akıllı bir şey olmadığı açık. Son tahlilde, ihracat pazarlarımızda rekabet gücümüzün yitirilmesine ve finansal piyasaların gerginleştiği dönemlerde kırılgan bir ülke olarak sınıflandırılmamıza yol açıyor. Bu ilişki o kadar açık ki; bu hastalıklı durumdan kurtulmak isteniliyor. Bu nedenle yıllardır enflasyon hedefi yüzde 5 ol
[Devamı]
Merkez Bankası faizi ne zaman düşürmeli?
Fatih Özatay, Dr.
08 Mayıs 2014
Merkez Bankası cidden enflasyonla mücadele etmek istiyorsa, yüzde 8 civarında katılık gösteren enflasyona göre politika faizini düşünmeli. Merkez Bankası’nın (MB) faiz politikası üzerine yine çok sayıda yorum yapılmaya başlandı. Gelin şu faiz meselesine daha yakından bakalım bugün. MB’nin şu andaki politika faizi yüzde 10. Bunu, önce mevcut ve beklenen enflasyonla karşılaştırmakta yarar var. Yılın ilk dört ayında gerçekleşen ortalama enflasyon yüzde 8.4 düzeyinde. Son on iki ayın ortalaması ise yüzde 8’e eşit. Bu ikinci ortalamayı dikkate aldığımızda reel politika faizi yüzde 1.8 olarak belirleniyor.
[Devamı]
Samimiyet çağrısı
Fatih Özatay, Dr.
07 Mayıs 2014
Enflasyon yoğun birkaç gün yaşadık. Önce Merkez Bankası yılın ikinci enflasyon raporunu yayınladı. Hafta başında ise nisan ayı enflasyonunu öğrendik. Son yıllarda, hem ekonomi yönetiminde hem de çoğu ekonomistte enflasyon gelişmelerini önemsemez bir hava belirgin biçimde yaygınlaştı. Bunun temel nedeni eski günlerdeki gibi yüzde 60-70’ler düzeyinde bir enflasyonla yaşamıyor olmamız. Oysa uzunca bir süredir birlikte yaşadığımız yüksek tek haneli enflasyon da sevimsiz. Hemen öldürmüyor ama yavaş yavaş içimizi kemiriyor.
[Devamı]
Ya göründüğün gibi ol ya olduğun gibi görün
Fatih Özatay, Dr.
06 Mayıs 2014
Enflasyon inatçılığa devam edecek. Evet, nisan ayında yükseldi, mayısta da yüksek çıkacak. Ama az önce belirttiğim gibi yeni bir kur şoku olmadıkça o eski ortalamasına dönecek. Telaşlanmalı mıyız? Karamsar olmalı mıyız? Aralık ayında ya da ne bileyim mesela mart ayında enflasyon açısından ne kadar telaşlı ve karamsar isek o doz yeterli; artırmaya gerek yok. ‘Mıyız’ ve ‘isek’ dedim; aynı olduğumuzu çağrıştırıyorlar. Oysa homojen değiliz. Bu ‘doz’ meselesini ‘ekonomi yönetimi’, ‘her daim para politikasına methiye düzenler’ ve ‘olguları olduğu gibi görmek isteyenler’ açısından ayrı ayrı ele almak gerekiyor. Önce ekonomi yönetimi açısından bakayım. Enflasyonun ne düzeyde olmasının istendiğini, yani enflasyon hedefini, hükümet ile Merkez Bankası birlikte belirliyorlar. Ağırlığın hükümette olduğ
[Devamı]
'Küçük' sorunlar (4)
Fatih Özatay, Dr.
03 Mayıs 2014
Türkiye, eğitime ilişkin bir şeyler yapacaksa, uzun yapılacaklar listesinin üst sıralarına mutlaka bu sorunu yazmalı. İki lafın arasında “abla (abi) her şeyin başı eğitim” diyen bir ulusun çocuklarıyız. Eğitim düzeyimize bakınca, “nasıl oluyor da bunca eğitim vurgusu yapılan bir toplumda eğitimin düzeyi bu kadar düşük oluyor” diye düşünmeden edemiyor insan. Türkiye’de çok kötü doktora programları var. Lisans düzeyi bilgilerin anlatıldığı, o düzeyde kitapların okutulduğu programlardan doktora derecesi alınabiliyor. Sonra birkaç ‘uyduruk’ çalışma, bilemediniz üç denemeden sonra doçent olunuyor. Profesörlük, beş yıl sonra (bürokratik kadro sorunu çözüldükten sonra) otomatik. Sonra bu arkadaşlar kendi alanlarında yeni doktora derecesi dağıtıp, doçent adaylarının sınavlarına girip onları değerl
[Devamı]
Enflasyon cephesinde yeni bir şey yok
Fatih Özatay, Dr.
01 Mayıs 2014
Hedefe ne yazık ki bir türlü yaklaşmak mümkün olmuyor. Değişen bir şey yok. Dün Merkez Bankası’nca bu sene enflasyonun hedefin çok üzerinde kalacağı ama gelecek seneye hedefin (üç aşağı beş yukarı) tutturulacağı söylendi. Aynı tahmini geçen yıl ya da ne bileyim mesela iki yıl önce de duymuştuk. Hedefe ne yazık ki bir türlü yaklaşmak mümkün olmuyor. ‘Ne yazık ki’ diyorum; birkaç nedenle. Birincisi, şu ABD Merkez Bankası’nın meşhur kırılganlık araştırmasında incelenen 15 ülke arasında en yüksek enflasyona sahip ikinci ülkeyiz. Uluslararası finansal piyasalar tekrar gerginleşirse yine ‘kem gözlü’ olacağız; bir nedeni de işte bu yüksek enflasyon. İkincisi, ihracat pazarlarımızda maliyet dezavantajı yaratıyor yüksek enflasyon. Rekabet gücümüzü törpülüyor. Bunu gidermek için liraya değer kaybett
[Devamı]
İlk dört ayın değerlendirmesi
Fatih Özatay, Dr.
30 Nisan 2014
Yılın üçte biri geçti. Ekonomimizdeki gelişmeleri değerlendirmek ve bundan sonrası için daha önce verdiğim tahminlerde bir değişikliğe gerek olup olmadığını tartışmanın zamanı.
[Devamı]
'Küçük' sorunlar (3)
Fatih Özatay, Dr.
29 Nisan 2014
Kalitesiz kitapların ders kitabı olarak okutulmasını nasıl engelleyeceğiz? Tamam, üniversite ders kitaplarını basmadan önce bilimsel açıdan, Türkçe açısından, tablo-grafik-metin uyumu açısından ve pedagojik açıdan değerlendirecek hakemlik ve editörlük mekanizmasını kurduk. Bunları yapan yayınevlerine teşvik de verdik. Teşvik alan yayınevlerinin bu mekanizmayı sağlıklı biçimde işletip işletmediklerini de denetleyecek bir başka kontrol mekanizması kurduk. İş bitmiyor ki. İki sorun hala yanıt bekliyor: Kalitesiz kitapların ders kitabı olarak okutulmasını nasıl engelleyeceğiz? Kaliteli kitap yazacak bilim insanlarını nasıl kitap yazmaya teşvik edeceğiz?Cumartesi günkü yazım üzerine sevgili hocam Hasan Ersel telefonla aradı. Yaklaşık on yıl önce Yapı Kredi yayınlarının kaliteli üniversite ders
[Devamı]
