Büyük hasar az sorunla onarılabilir mi?
Fatih Özatay, Dr.
22 Şubat 2023
Deprem nedeniyle ortaya önemli bir ekonomik yıkım çıktı. Çok sayıda konut ve işyeri çöktü. Daha fazlası kullanılamaz hale geldi. Bunlara okulları, hastaneleri ve diğer kamu binalarını eklemek gerekir. Altyapı büyük hasar gördü. İşyerlerinde makine ve teçhizat kayıpları oldu. Keza büyük bir işgücü kaybı da yaşandı. Bu kayıpları mümkün olduğunca telafi etmemiz gerekiyor. Ağırlıklı olarak kamu bütçesinden yapılacak bu iş. Bu büyük hasarı gidermenin bütçeye getireceği yük, Türkiye’nin ekonomisinde önemli sorunlar yaratmadan kaldırabileceği bir yük müdür?
[Devamı]
Doğallık, değişmezlik
Fatih Özatay, Dr.
17 Şubat 2023
"Doğal" ilginç bir sözcük… Bir yandan hoş bir anlamı vardır. Mesela yapaylıktan uzak bir insan için “ne kadar da doğal” denilir; güzel bir haslettir. Ya da yediğinizin içtiğinizin doğal olmasını arzu edersiniz.
[Devamı]
Kurumsal yapı
Fatih Özatay, Dr.
15 Şubat 2023
Deprem, kurumsal yapının ne kadar önemli olduğunu bir kez daha gösterdi. Mesela, silahlı kuvvetlerin imkânlarından depremin hayati ilk saatlerinde neden yeterince yararlanılamadığı çok sorgulandı. Vaktiyle afetler için oluşturulan planlamanın ve o planlamanın gerektiğinde hayata geçirilmesi için oluşturulan kurumsal yapının neden ortadan kaldırıldığı, televizyonlarda konunun uzmanlarının tartıştıkları noktaların ilk sıralarında geliyordu. Benzer eleştiriler AKUD için de dile getirildi.
[Devamı]
Enflasyon ciddiye alınmayınca
Fatih Özatay, Dr.
08 Şubat 2023
Ocak ayında tüketici enflasyonu yüzde 6,65 oldu. İTO’nun yayınladığı İstanbul ücretliler geçinme endeksi ise yüzde 5.94 oranında yükseldi. Bir aylık süre için çok yüksek fiyat artışları bunlar. Üstelik enflasyonun en önemli belirleyicilerinden biri olan döviz kuru fazla artmıyorken ve dahası yurtdışında enerji fiyatları düşüyorken gerçekleşti bu yüksek enflasyon.
[Devamı]
Millet İttifakı’nın Mutabakat Metni
Fatih Özatay, Dr.
03 Şubat 2023
Millet İttifakı, 30 Ocak Pazartesi günü Ortak Politikalar Mutabakat Metni’ni açıkladı. Hedeflerden daha önemlisi açıklanan hedeflere nasıl ulaşılacağı. Ancak önce kısaca hedefleri ele alıyorum.
[Devamı]
Makule dönüş ve döviz alımları
Fatih Özatay, Dr.
01 Şubat 2023
17 Ocak tarihli yazımda, seçimlerden sonra ekonomi politikasında makule dönülmesi halinde paramızın yabancı para birimleri karşısında değerlenmesi ihtimalinin oldukça yüksek olduğundan söz etmiş ve yapılabilecekleri tartışmıştım. Önemli noktalar şunlardı: Birincisi, bir miktar değerlenme enflasyonla mücadele açısından iyi olabilir; ancak paramızın çok fazla değerlenmesi halinde uluslararası piyasalarda rekabet gücümüzün olumsuz etkilenmesi riski var. İkincisi, değerlenme sorununun çözümü sadece para politikasının üzerine yıkılmamalı. Para politikasının yapabileceklerinin bir sınırı var çünkü. Üçüncüsü, 2018-19 krizinin patlak vermesinden bugüne kadar geçen sürede, peşi sıra alınan ve özünde giderek yurtdışından yurtiçine ve yurtiçinden yurtdışına sermaye hareketlerini kontrol etmeyi amaçla
[Devamı]
Seçim ekonomisi ve bağımsız kurumlar
Fatih Özatay, Dr.
27 Ocak 2023
24 Ocak tarihli bir haber (T24). Sağlık Bakanı şöyle demiş: “İlaç eksikliği hasta sayısının fazla olmasından kaynaklı.” Kısacası, hastalara yetecek sayıda ilaç olmadığını söylemiş oluyor Bakan. Aynı tarihli bir diğer haber Türk Tabipleri Birliği Aile Hekimliği Kolu Başkanı’nın dile getirdiği sıkıntı ile ilgili (Diken): “Elimizde tek olan tetanos aşısını 13 yaşındaki çocuğa mı yoksa gebeye mi yapsak diye zorlanıyoruz.” Bu tür haberler yeni de değil. Şu ya da bu ilacın bulunmasında sıkıntı çekildiğine dair başka haberler de sık sık yer aldı son aylarda basında.
[Devamı]
Makule dönüş halinde liranın ‘aşırı’ değerlenmesine karşı yapılabilecekler
Fatih Özatay, Dr.
18 Ocak 2023
Seçimlerden sonra ekonomi politikasında makule dönülmesi halinde paramızın yabancı para birimleri karşısında değerlenmesi ihtimali yüksek. Zira makule dönüş –ki son üç yazımda yer alan ilk alternatifti, güvenin artması, kurumların ve ekonomi politikasının itibarının belirgin biçimde yükselmesi ve dolayısıyla risk priminde keskin bir düşüş gerçekleşmesi anlamına geliyor. Bu koşullar altında bir yandan yerli para cinsinden mali varlıklara olan talebin yükselmesi diğer yandan yurtdışından sermaye girişlerinin (döviz arzının) yükselmesi beklenir.
[Devamı]
Eylül 2021’den Aralık 2022’ye: Gariplikler ekonomisi
Fatih Özatay, Dr.
13 Ocak 2023
Geride bıraktığımız yılın ikinci yarısında reel GSYH’nin yatay bir seyir izlediği anlaşılıyor. Üçüncü çeyrekte GSYH’nin bir çeyrek öncesine kıyasla yüzde 0,1 oranında azaldığını biliyoruz. Elimizdeki veriler dördüncü çeyrekte de benzeri sınırlı bir düşüşün gerçekleşebileceğini söylüyor bize. Nüfus artışı da dikkate alındığında, sınırlı düşüş azımsanmayacak bir daralma anlamına geliyor.
[Devamı]
Seçim sonrasında normale dönüş?
Fatih Özatay, Dr.
11 Ocak 2023
Seçim sonrası için iki alternatif ekonomi politikasından söz etmiştim son yazımda. Bir de onların yarım yamalak uygulandıkları ‘buçuk’lu alternatifleri vardı. Birinci alternatif, ekonomi politikasında normale (makule) dönmekti. İkinci alternatif, Türkiye Ekonomi Modeli denilen mevcut ekonomi politikasını kendi içinde tutarlı bir çerçeveye oturtmaktı. Birinci buçuk, normale dönmeye çalışılırken, özellikle ekonomi dışındaki alanlardaki yapısal reformların pas geçildiği alternatifti. İkinci buçuk ise mevcut politikayı sürdürmek (nafile) alternatifiydi. İkiciyi ve buçuğunu tartışmıştım. Şimdi sıra ilk alternatifte, farklı bir ifadeyle normale dönmekte.
[Devamı]
