Ehem, mühimme müreccahtır
Güven Sak, Dr.
07 Ekim 2014
Ben televizyonda izlediklerimizin, gazetelerde okuduklarımızın, hele her boydan siyasetçinin sağda solda söylediklerinin memleketin gerçek gündemi olmadığı kanaatindeyim. Başlığa o nedenle Osmanlıcadan kalma bir deyimi koydum. Ehem, mühimme müreccahtır. Yani ehem, mühimme tercih edilir. Mühim, önemli demektir, ehem ise en önemlidir. Nedir? Önceliklendirme önemlidir. Önceliği en önemliye vermek gerekir. Geçici hadiselerin esas gündemi gölgelemesine fırsat vermemeliyiz. Ama olan tam da budur. Etrafta bir “cambaza bak, cambaza” hali vardır.
[Devamı]
Amerika şimdi bize vergi keser mi?
Güven Sak, Dr.
03 Ekim 2014
Avrupa Birliği, en son İrlanda hükümetini Amerikan Apple şirketine bir vergi cenneti sağlamakla suçladı. Daha geçenlerde. Haber iki gün önce gazetelerdeydi. Buna göre, 2009-2012 arasında Apple şirketinin uluslararası satışları yüzde 400’den fazla artarken, bu yıllar içinde, İrlanda hükümetinin Apple şirketi için hesapladığı vergi matrahı yalnızca yüzde 10-20 civarında artmıştı. Bu ne demekti? İrlanda hükümeti Apple’ın ödeyeceği vergi miktarını yüzde 1’in altında tutmak için şirketin vergi matrahını ayarlıyordu. Nitekim İrlanda aynen böyle suçlandı. Avrupa Birliği, İrlanda hükümetini Amerikan Apple şirketine istihdam sağlama sözü karşılığında devlet yardımı yapmakla suçladı. Kuralsız devlet yardımı orada suç oluyor. Cezası var. Apple, İrlanda’da önce 1000 kişiye istihdam sağlarken, şimdi bu
[Devamı]
İhracat yavaşlıyor, e-ihracat hâlâ ihmal ediliyor
Güven Sak, Dr.
02 Ekim 2014
Evvelki gün dış ticaret verileri açıklandı. Dış ticaretimiz bir bütün olarak daralıyor. Hem ihracat hem ithalat azalıyor. İhracatımız, ithalatımızdan daha hızlı daralıyor. 2014 yılı Ağustos ayında, 2013 Ağustos ayına göre ihracatımız yüzde 3,2 azalmış. İthalatımız ise yüzde 1,2 azalmış. Ne oluyor? Dış ticaretimiz daralırken, dış açığımız onunla birlikte azalmıyor, artıyor. Sonuçta, Türkiye ekonomisinin kırılganlığı azalmıyor, artıyor. Nasıl? Dünyada ekonomisi bizim gibi dengesiz olan ülkelerin dengesizlikleri azalıyor, Türkiye’de tam da öyle olmuyor. Türkiye İstatistik Kurumu evvelki gün Ağustos ayı dış ticaret rakamlarını açıklarken, IMF de 2014 yılı Dünya Ekonomik Görünüm Raporunu açıkladı. IMF raporunda bir bölüm küresel dengesizliklere ayrılmış. Rapor, dünyada ekonomisi dengesiz olan ü
[Devamı]
Göğe doğru yükselen kent iyidir
Güven Sak, Dr.
30 Eylül 2014
İki tür şehir vardır: Daha geniş bir arazi üzerine yayılarak büyüyenler ve göğe doğru yükselerek büyüyenler. Ben ilkinin kötü, ikincinin iyi olduğunu düşünüyorum. Bu çerçevede, Türkiye’de şehirleşme üzerine yapılan tartışmalarda ciddi bir hata yaptığımız kanaatindeyim.
[Devamı]
‘Yahu, bu gavurlar neden bizi arayıp duruyor?’
Güven Sak, Dr.
29 Eylül 2014
Bilmem takip ediyor musunuz? Elektronik ticaret (e-ticaret)’in giderek yaygınlaştığı bir çağdayız. Çin’in e-ticaret sitesi Alibaba.com’un hisse senetleri geçen hafta New York’ta BABA kısaltması ile işlem görmeye başladı. Alibaba üzerinden şirketler arasında yapılan işlemlerin yıllık hacmi 2012 yılında Türkiye’nin toplam ihracatından daha büyük mesela. Tam 170 milyar dolarlık ticaret olmuş Alibaba portalı üzerinden. New York’ta BABA olduğundan beri şirketin toplam değeri artık 231 milyar dolar oldu. Dünyada e-ticaret giderek yaygınlaşıyor. Biz interneti daha çok kahvehane gibi kullanıyoruz ama dünya onun bir ticarethane olduğunun farkında. Biz muhabbet ederken, millet malı götürüyor. Neden? Devletimiz işin farkında olmadığı için elbette. 1990’lı yıllarda Çin uyanırken biz derin bir uykudayd
[Devamı]
Devletin canı can da, milletinki patlıcan mı?
Güven Sak, Dr.
26 Eylül 2014
Çocukken böyle derdik. Adaletsizlik hissi parlayıp, içimizi sarıverdiğinde, “Senin canın can da, benimki patlıcan mı?” diye patlayıverirdik. Şimdilerde iş kazalarına gün be gün kurban verdikçe, devletin düzenlemeleri doğrusu ya, daha bir gözüme batmaya başladı. İçimde yine o adaletsizlik hissi parlıyor. Size de anlatayım. Siz karar verin.
[Devamı]
Meğer İstanbul olmasa, Anadolu aç kalırmış
Güven Sak, Dr.
25 Eylül 2014
Bir süreden beri aklımdaydı. Rakamları görünce artık iyice anladım. İktisadi açıdan bakıldığında, Türkiye, tek merkezli bir ülkedir. Amerika ise yine iktisadi açıdan bakıldığında çok merkezli bir ülkedir. Türkiye’nin en büyük ili İstanbul’dur. Amerika’nın en büyük ili ise New York’tur. Türkiye’nin illeri kendi çevrelerindeki illerden önce İstanbul’a entegredir. Amerika’nın illeri ise, New York’tan önce kendi çevrelerindeki illere entegredir. İyidir ya da kötüdür değil. Şimdilik vaziyet böyledir. Daha önce söylemiştim, Türkiye idari açıdan bakıldığında çok merkeziyetçi bir üniter devlettir. Kamu çalışanlarının yüzde 90’ı merkezi idarede, yüzde 10’u yerel idarelerde çalışmaktadır. Aynı biçimde iktisadi olarak bakıldığında, Türkiye’nin tüm illeri ortalama yüzde 34 oranında İstanbul’dan gelece
[Devamı]
Rakibinizin elektrik faturasını biliyor musunuz?
Güven Sak, Dr.
22 Eylül 2014
Bundan birkaç yıl önceydi. Bir sektörel dernek sunumunda dinlemiştim. Firmaların temel verilerini derlemişlerdi. Sonra isimleri açıklamadan, firmaları birbirleri ile karşılaştıran analizler yapmaya başlamışlardı. Bana anlatan, heyecanla, “Aslında herkes hangi verinin kime ait olabileceğini tahmin edebiliyordu. Belki ilk kez enerji faturaları arasındaki farkı görme fırsatları oldu ve nedenleri üzerinde düşünmeye başladılar. Sonuçta sektörde, enerji faturası azaldı.” diye anlatmıştı. Sektörel derneklerle ne çok iş yapılabileceğini ilk o zaman düşündüğümü hatırlıyorum. Birbirine benzeyenlere, hangi açıdan birbirine benzemediklerini ve bunun nedenlerini anlatabildiğinizi bir düşünün. Birbirlerinden öğrenebilmeleri için inanılmaz bir alan açmış oluyorsunuz. Şimdi şöyle bir düşünün: Rakibinizin
[Devamı]
İskoçya, İngiltere’den ancak ayrılmış gibi yapabilir
Güven Sak, Dr.
19 Eylül 2014
Biz oraya kısaca İngiltere diyoruz ama aslında yanlış. Birleşik Krallık dört ayrı ülkeden oluşuyor: İskoçya, Galler, İngiltere ve Kuzey İrlanda. Ben bu hafta başı Birleşik Krallık’ın başkenti Londra’daydım. Televizyonlarda, gazetelerde hep bu İskoçya’nın bağımsızlığı referandumu tartışılıyordu. İskoçya, Birleşik Krallık’tan ayrılırsa ne olur? Vallahi benim anladığım, ikisine de bir şey olmaz. İskoçya kurda kuşa yem olmaz. Krallık’a da bir şeycikler olmaz. Bugün isterseniz, böyle bir ayrılık meselesine nasıl bakılabileceğine ilişkin bir çerçeve sunayım. Bir nevi etki analizi çerçevesi diyelim buna. Siz nasıl olsa bu yazıyı okurken sonucu biliyor olacaksınız. Sonucu değerlendirmenize faydalı olacak birkaç parametre söylemiş olayım. Bu arada Türkiye’den ayrılmak isteyenler varsa, onlara da dü
[Devamı]
Evyap Sabun, Türk firmalarının makus talihini yenebilecek mi?
Güven Sak, Dr.
18 Eylül 2014
Fortune dergisinin 500 büyük global şirket listesinde 17 tane Kore firması varken yalnızca 1 tane Türk firması yer bulabiliyor. Buradan bakıp iki adet sonuç çıkartabilirim. Birincisi, küresel ölçekte faaliyet gösteren firmalar arasında neredeyse hiç Türk firması bulunmuyor. İkincisi, listelerde kendisine yer bulabilen tek Türk firması, Koç Holding ise 1926 yılında kurulmuş. Türkiye’nin hem küresel firması yok, hem de yeni firmalar çıkartamıyor. KOBİ’lerimiz KOBİ’likten çıkıp serpilemiyorlar. 35 yıldır KOBİ’likten çıkamamış şirketlerimiz var. En azından ben öyle biliyordum. Geçen gün, TEPAV’ın Malezya misyonunun ön raporunu dinlerken gözüme, Evyap Sabun çarptı. Doğrusu ya bildiklerim eksikmiş. Yeni şeyler öğrendim. Bana öyle geliyor ki, Evyap Sabun tecrübesi, Türk firmalarının makus talihin
[Devamı]
