Türkiye’nin büyüme sürecinde bir devir artık kapanıyor
Güven Sak, Dr.
04 Mayıs 2015
Türkiye bugüne kadar nasıl büyüdü? İlk Dani Rodrik hesaplayıp göstermişti, en son Dünya Bankası’nın Türkiye’nin Dönüşümü raporunda vardı. Türkiye bugüne kadar esasen köyden kente göç sayesinde büyüdü. Vatandaşlarımız köyden kente gelip, çalışmak için tarımdan hizmetler ve sanayiye geçtikçe kişi başına verimlilikleri birkaç kat arttı. Türkiye ekonomisi bu verimlilik artışları sayesinde büyüdü. Yaklaşık son 60 yılımızın özeti aşağı yukarı böyle bir şey. Orhan Pamuk’un son romanı “Kafamda Bir Tuhaflık”, Türkiye iktisat tarihinin son 60 yılını pek güzel özetliyor aslında. Bir ara anlatırım. Bugün derdim başka. Türkiye’nin köyden kente göç sayesinde büyümesi dünde kaldı. Bugün yeni bir yerdeyiz.
[Devamı]
Tercih yapacak cesaret olmadan ileri teknolojili ihracat bu ülkeye zor gelir
Güven Sak, Dr.
01 Mayıs 2015
Türkiye’nin toplam ihracatı içinde ileri teknolojili ihracatın payının yüzde 4’lerde olduğunu artık pek iyi biliyoruz. Çin’de, Kore’de yüzde 25’lerde olan oran, bizde yüzde 4’lerde. İleri teknolojili ihracatın toplam ihracat içindeki payında OECD ortalaması yüzde 18’lerde, bizimki yüzde 4. Türkiye çatladı patladı, ıkındı sıkındı ancak orta teknolojili bir sanayi ülkesi haline gelebildi. O da doğrusu ya, en son Gümrük Birliği sayesinde oldu. Avrupa Birliği yanı başımızda olmasa Türkiye, orta teknolojili bir sanayi ülkesi de olamazdı. Ama şimdi bundan ileriye gitmek istiyoruz. Kişi başına gelir 10 bin dolardan 25 bin dolara çıksın, millet zenginleşsin istiyoruz. Peki ama nasıl olacak da olacak? Türkiye nasıl olacak da inovasyonu sabah akşam konuşan bir ülkeden, inovasyon yapan bir ülke halin
[Devamı]
Şu sağda en dipteki de Türkiye, hani Suudi Arabistan’ın yanındaki
Güven Sak, Dr.
30 Nisan 2015
Hemen yandaki grafikten başlayalım lütfen. Grafik, 1992 ve 2012 yıllarında birkaç ülkenin toplam imalat sanayi ihracatı içindeki yüksek teknolojili ürünlerinin payını gösteriyor. Kırmızı nokta, 1992 yılında ileri teknolojili ihracatın toplam sanayi ihracatı içindeki payına işaret ediyor. Mavi çubuklar ise 2012 yılında ilgili ülkenin nereye geldiğini gösteriyor. Dolayısıyla bir nevi her ülkenin 1992’den 2012’ye yaşadığı imalat sanayi dönüşümünü kıyaslamak mümkün oluyor.
[Devamı]
Hayallerinizi bölmek istemem ama Batı medeniyeti bana pek de çöküyormuş gibi gelmiyor
Güven Sak, Dr.
28 Nisan 2015
Hep mi böyle, yoksa bu aralar mı bana öyle geliyor bilemeyeceğim. Ama sanki hep şu “Batı medeniyeti artık çöküyor” lafını duyuyorum. Buna delil olarak ise genellikle Asya’nın ve Çin’in yükselişi ile ilgili bir tespit ileri sürülüyor. Şurası doğru, çalışmalar da onu gösteriyor: Dünyanın iktisadi sıklet merkezi dün Asya’daydı. Sonra Atlantik’in ortasına kadar Batı’ya ilerledi. Şimdi yeniden Asya’ya doğru ilerliyor. Çin, iktisadi bir merkez olarak önemliyken İpek Yolu da son derece önemliydi. Sonra Çin iktisadi bir merkez olarak önemini kaybetti. 2’nci yüzyılda işleyen İpek Yolu, 16’ncı yüzyılda değerini yitirdi. Şimdi Çin-Avrupa hattının İpek Yolu kuşağı adı altında yeniden inşası önem kazandı. Herkes sabah akşam bundan bahsediyor. Ama doğrusu ya, ben Asya’nın ve Çin’in bu ölçülebilir yüksel
[Devamı]
Dünya, Türkler için hala asla küçük bir köy değildir
Güven Sak, Dr.
27 Nisan 2015
İçinde bulunduğumuz dönemin en sık işitilen klişesi nedir diye sorsam ne dersiniz? Benim aklıma hemen, o her yerde, her ağızdan sıklıkla duyduğum “Dünya artık iyice küçüldü, bir küçük köy gibi oldu” lafı gelir. İletişim teknolojisi gelişti. Ülkeler birbirine bağlandı. Dünyanın bir ucunda neler olduğunu artık daha yakından izleyebiliyoruz. Mallar ve insanlar artık ülkeler arasında daha hızlı akıyor. Daha doğrusu bu herkes için böyle olabilir ama galiba bizim için öyle değil.
[Devamı]
Rekabet kısıtı ile milli 4G baz istasyonu olur mu?
Güven Sak, Dr.
24 Nisan 2015
Bu yıl Moore yasasının 50’nci yılı. Mühendis Gordon E. Moore’un 1965 yılında Electronics dergisinde yayımlanan yazısında dile getirdiği gözlemi sonradan Moore yasası olarak adlandırılmıştı. Doğrusu ya, Gordon Moore onu yasa olsun filan diye dile getirmemiş. Yasanın 50’nci yılı için IEEE Spectrum dergisinde kendisiyle yapılan söyleşide öyle diyor. Hawaii’deki evinin arka bahçesinde sırtını okyanusa vermiş mutlu bir mühendis gördüm ben. American Intel şirketinin kurucularından olan mühendis Moore aslında sade ve basit bir gözlemini dile getirmiş, sonradan bu gözlem herkes için bir kural olmuştu. Moore yasasına göre, mikroişlemciler üzerindeki transistör sayısı her 18 ayda bir 2 katına çıkacak ve bu yolla mikro işlemci maliyetleri sürekli azalırken işlem kapasitesi sürekli yükselecekti. Moore
[Devamı]
Türkiye’nin bir İpek Yolu stratejisine ihtiyacı var
Güven Sak, Dr.
23 Nisan 2015
Çin Devlet Başkanı Şi Cinpin (Xi Jinping) bugünlerde Pakistan’da. Bir nevi krallar gibi karşılanıyor. Çantasında paralar, projeler var. Çin, Pakistan’a yönelik 46 milyar dolarlık bir altyapı projeleri atağı başlatmış görünüyor. Çin-Pakistan bağlantısını güçlendirmek için altyapıya öncelik veriliyor. Başkan Şi’nin eski İpek Yolu’nu canlandırmak için ortaya attığı Bir Kuşak, Bir Yol Projesi’ne de aynı biçimde bakmak lazım. Proje için ayrılan kaynak tutarı 60 milyar dolar civarında. Çin ne yapmaya çalışıyor? Türkiye çok mu geç kaldı? Gelin aklımdakileri bir anlatayım.
[Devamı]
Şu nükleer enerji işini yeniden bir düşünsek?
Güven Sak, Dr.
21 Nisan 2015
Elektrik iletiminde neyi yapamadığını açıklayamayan bir bakanlığa zaten nükleer enerji konusunda rol vermemek gerekiyor.Türkiye, enerji ihtiyacını karşılarken nükleer seçeneğini de unutmamak istiyor. Elektriklerin nedensiz olarak kesiliverdiği gün, Ankara’da her tarafta, billboardlar Akkuyu Nükleer Santrali ilanları ile doluydu. Sonra meclisten düzenleme çıktı. Arada temel atma törenini bile yaptık. Törene enerji bakanımız katıldı. Pişmiş aşa soğuk su katmak gibi olacak ama ben bu nükleer enerji işini bir kez daha düşünmemiz gerektiği kanaatindeyim. Burada aklımda olan, hiç de öyle, bizatihi nükleer enerjiye karşı olmakla alakalı değil. Nükleer enerji üretimine karşı olmayı elbette son derece meşru buluyorum. Ama ben bizatihi, nükleer enerjiye karşı değilim. Ben, bizim Enerji ve Tabii Kayn
[Devamı]
Dünyaya hava cıva satarak 10 binden 25 bine çıkamayız
Güven Sak, Dr.
17 Nisan 2015
Meğer biz dünyaya hava civa satarak para kazanıyormuşuz. Türkiye'nin bir numaralı ihraç ürünü bildiğiniz inşaat demiri. Dünya pazarının beşte birine biz hakim durumdayız tabloya göre. Peki, bildiğiniz inşaat demiri nasıl bir ürün?Demirin içinin boş olduğunu ben daha yeni öğrendim. Lisedeyken fizik derslerinde uyumuşum demek ki. Geçenlerde bir fizikçinin fizikçi olma serüveni ile ilgili bir kitap okuyordum. Meğer Max Tegmark, işin başında iktisatçı olmak için Stockholm School of Economics’e kaydını yaptırmış. Okurken, “yahu bu iktisatta analiz, içinde bulunduğun hale, siyasi görüşüne, kime yakın olduğuna göre değişiyor, ben işi neresinden tutmalıyım, dediğim manalı mı hakikaten anlamıyorum” demiş ve Richard Feynman’ın “Surely You’re Joking Mr. Feynman” kitabını okurken “ben bari
[Devamı]
Küresel kriz Türkiye’yi 1990’lara benzetti
Güven Sak, Dr.
16 Nisan 2015
Türkiye ekonomisinde işler iyi gitmiyor. Aslında Türkiye ekonomisinde işler bir süreden beri iyi gitmiyordu. Küresel ekonomik kriz, Türkiye’yi iyi etkilemedi. Küresel kriz Amerikan ekonomisinden çıktı. Sene 2008’di. O zamandan beri de sona ermedi. Şimdi Türkiye’nin 2008-2014 performansına bakın ve bunu 2002-2007 performansı ile kıyaslayın. Hükümet aynı hükümet ama performansın rengi tümüyle değişiyor. Ne oluyor? Türkiye ekonomisi, 2002-2007 döneminde neredeyse yüzde 7’ye yakın bir ortalama büyüme hızını tutturuyor. 2008-2014 döneminde memleketin ortalama büyüme hızı yarı yarıya azalıyor. Yetmiyor. 2002-2007 arasında büyüme, öyle bir yıl şaha kalkıp öteki yıl yere devrilmiyor. İstikrarlı bir seyir izliyor. 2008-2014 arasında ise büyümenin oynaklığı neredeyse 3 kat artıyor. Ne oluyor? Küres
[Devamı]
