Amerika'da bankacılık krizinden demokrasi dersleri çıkarmak gerekir
Güven Sak, Dr.
26 Eylül 2008
Amerika'da bir bankacılık krizi var. Bir süre önce de bizde vardı. Hatırlayın çok zaman önce değil. Bundan yaklaşık yedi yıl önce. Amerika'da ilgili otoriteler her gün bir çözüm yolu bulmaya çalışıyorlar. Geçen hafta sonu işler yine hızlanmıştı. Amerikan Hazinesi "sorunlu varlıklar"ı satın alacak bir fonların fonunu kurmak üzere karar verdi. Doğrusu ya, fikir iyiydi. Amerikan hazinesi "iyi banka", "kötü banka" ayrımını kesinlikle sona erdirecek bir adım atacaktı. Bu amaçla, kamu parasıyla oluşturulacak bu fonların fonu bankalar hakkında kuşku uyandıran "sorunlu" varlıkları kendi bilançosuna aktaracak, karşılığında kamu menkul kıymetleri verecekti. Kamu kaynaklarının kullanılması, siyasetin devreye girerek, kaynak dağılımına ilişkin "siyasi" bir karar vermesini gerektiriyordu. İş
[Devamı]
Bankacılık krizinde halen çözüm aşamasında değiliz
Güven Sak, Dr.
23 Eylül 2008
Cumartesi akşamı, Amerikan hazinesinin, finansal piyasaları istikrara kavuşturmak için tasarladığı kurtarma planına ilişkin yasa taslağı Amerikan Kongresi'ne sunuldu. Hafta sonu Referans'ında yazdığımız gibi bir aşamayı kapatıp bir başka aşamaya geçiyoruz. ABD'deki bankacılık krizinde, teşhis aşamasından tedavi aşamasına geçeceğiz her şey yolunda giderse. Kongre'nin seçime giderken acil yasa çıkarması olağandışı bir dönemde olduğumuzu gösteriyor. Olağandışı dönemler olağandışı tedbirleri gerektirir. Zaman, öyle, "serbest piyasa böyle mi işlermiş" türünden anlamsız yorumları dinleme zamanı değil, bir an önce daha büyük bir hasar vermeden, yangını kontrol etme zamanı. Kongre'ye önerilen yasa taslağı, geçen haftanın hatalarının, bir dereceye kadar, doğru anlaşıldığını gösteriyor. P
[Devamı]
Şişman kadın sahne almaya hazırlanıyor
Güven Sak, Dr.
20 Eylül 2008
Beklenen oluyor. Şişman kadın sahne almaya hazırlanıyor. "O şarkısını bitirmeden bu perde inmez" diyorduk. Bakın o şimdi sahne almaya hazırlanıyor. Bu hafta sonunun haberi galiba bu olacak. İş sonunda doğru bir mecraya giriyor. Siyaset, başlayan yangını, kaybeden ve kazananları belirleyerek, bitirmek üzere devreye giriyor. Piyasalarda cuma günü başlayan rahatlama havası, şişman kadının sahne almak üzere son hazırlıkları bitirdiğini gösteriyor. Bakalım bu hafta sonu Washington'da ne olacak? Bakalım şarkının ilk nağmeleri yorgunluğumuzu alıp, rahatlamamızı sağlayacak mı? Bakalım şarkı beğenilecek mi? Meseleleri merak edenleri aşağıya bekleriz, efendim. ABD'nin başkentinde her hafta sonu hepimizi yakından ilgilendiren bir dizi karar alınıyor birkaç haftadır. Piyasaların kapalı old
[Devamı]
Nedir bu yüzde 79,9'un sırrı?
Güven Sak, Dr.
19 Eylül 2008
Bugün gündeme farklı bir açıdan bakabilir miyiz? Son günlerdeki açıklamalar bir "Bunları biliyor muydunuz?" yazısını galiba gerektiriyor. Bakın bakış açınız nasıl genişleyecek. Bunları bilmenizde fayda vardır efendim! Son günlerde ortada sihirli bir oran dolaşıyor. Dikkat ediyor musunuz? ABD hükümeti Fannie Mae ve Freddie Mac'in yönetimini kayyuma devretti. Bu arada ilgili şirketlerde yüzde 79,9'luk bir pozisyon aldığını açıkladı. Aynı durum geçen gün Amerikan Merkez Bankası (FED) açıklamasında da vardı. Ne diyordu FED açıklaması? Dev sigorta şirketi AIG'nin yüzde 79,9'luk hissesi, verilen 85 milyar dolarlık kredi ile FED'e geçmişti. Şimdi bunları okuyunca, merak etmiyor musunuz: Nedir bu yüzde 79,9'un sırrı? Bu, soruların birincisidir. İkincisi, tüm bu şirketlerin borçları artı
[Devamı]
Delik kovaya likidite, Lehman ve Merrill'i kurtarmadı
Güven Sak, Dr.
16 Eylül 2008
ABD Hazinesi geleneği bozmadı. Yine yoğun bir hafta sonu geçirdik. Bu hafta sonu da bir adım atıldı. Bir cuma akşamı toplantısı ile başlayan maraton pazartesi sabahı noktalandı. Amerikan sermaye piyasaları iki büyük kayıp verdi. Lehman Brothers iflas başvurusu yaptı. Merrill Lynch ise Bank of America tarafından satın alındı. Bu arada, Amerikan Merkez Bankası (Fed), likidite sağlama koşullarını bir kez daha yumuşattı ve de genişletti. Fed, zaten, gazoz kapakları ve eski gazeteler karşılığında kısa vadeli fonlama yapabileceğini açıklamıştı. Şimdi bunların yanı sıra, evdeki mandallar karşılığında da kredi verebileceğini duyurdu. Bu gelişmeler neye işaret ediyor? Şimdi ne oldu? Kriz artık çözüm yoluna girdi mi? Yoksa daha yeni mi başlıyoruz? Bize kalırsa hâlâ daha baştayız. Başlang
[Devamı]
Atlantik Okyanusu dünyanın merkezi olmaya devam edecektir
Güven Sak, Dr.
13 Eylül 2008
Son zamanlarda en çok duyduğum sözlerin başında, dünyanın ağırlık merkezinin doğuya doğru kaymakta olduğu iddiası bulunmaktadır. Ancak bana kalırsa dünyamızın düzeni Atlantik merkezli olmaya devam edecektir. Gelin bakın, neden? Doğrudur: Dünden farklı olarak, dünya üretiminin artan bir bölümü Pasifik kıyılarında gerçekleştirilmektedir. Doğrudur: Petrol ve emtia fiyatlarındaki artışlar ile Çin'in ticaret fazlası, çevredeki gelişmekte olan ülkelerde, artan bir servetin toparlanmasına yol açmıştır. Doğrudur: Merkezin en güçlü gelişmiş ülkesinden kaynaklanan bankacılık krizinin ilacı, merkez dışında biriken bu serveti içeren "memleket fonları"dır (sovereign wealth funds-SWF). Çevre, bir bakıma, merkezi kurtaracaktır. Kurtarmaktadır da. Ancak bunlara ve daha bir dizi değişim kanıtına
[Devamı]
Brezilya, Türkiye'yi solladı
Güven Sak, Dr.
12 Eylül 2008
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2008 yılının ikinci çeyreğinde Türkiye ekonomisinin bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 1,9 büyüdüğünü açıkladı. Türkiye ekonomisi 2001 krizinden bu yana hiç bu kadar düşük bir ikinci çeyrek büyümesi yaşamamıştı. O nedenle konuyla ilgili analiz ve haberler "son altı yılın en yavaş büyümesi" başlığı altında çıktı. Şimdi diyeceksiniz ki, ne yapalım? Dünyada böyle büyük bir kriz varken, buradan kaynaklanan küresel bir daralma eğilimi yaygınlaşırken, biz yavaşlamayalım da ne yapalım? Doğrudur ama Brezilya'yı ne yapacağız? Biz yüzde 1,9 büyürken ve ekonomimiz belirgin bir biçimde yavaşlarken Brezilya, 2008 yılının ikinci çeyreğinde yüzde 6,1 büyüyerek göz kamaştırdı. Solcu Lula'nın, ekonomi yönetimini sağcı Erdoğan'dan daha iyi götürdüğünü zate
[Devamı]
Fannie ve Freddie'de işin kayyuma devri ile perde inmedi
Güven Sak, Dr.
09 Eylül 2008
Amerika Birleşik Devletleri'nde (ABD) kararlar bir süredir hafta sonları alınıyor. Geçen Pazar ABD Hazine Bakanı Paulson, Freddie Mac ve Fannie Mae yönetimlerinin kayyuma devredildiğini açıkladı. Şirketlere el konulmadı. Hissedarlar mağdur edilmedi. Şimdilik büyük bir yapısal değişiklik de olmadı. Şirket yönetimlerine kayyum olarak, yeni kurulan Federal Emlak Finansmanı Otoritesi'nin (Federal Housing Finance Agency-FHFA) başkanı atandı. Bir süredir bu bankacılık krizinin neresinde olduğumuzu merak edip duruyorduk. Şimdi iş bitti mi? Bize kalırsa "Hayır". Gelin bakın neden "Hayır". Ne demiştik? Bir bankacılık krizinde, krizin çözüm safhasına girip girmediğinin göstergesi neydi? Kamunun işi çözmek üzere devreye girmesiydi. Gelin bunu da tanımlayalım: Yapılması gereken iş, çözüme
[Devamı]
36 milyon Çinlinin piyano dersleri alıyor olmasının bir manası var mıdır
Güven Sak, Dr.
06 Eylül 2008
2008 Olimpiyatları Pekin'de yapıldı. Doğrusu ya, Çinliler bu gösteriden yüzlerinin akıyla çıktı. Herkesin aklında bir başka türlü Çin kaldı, büyük bir olasılıkla. Bizim aklımızda ise Çinli piyanistlere dair bir hikâye kaldı. Neden böyle oldu? Bir muamma mıdır? Yok, vallahi değil. Bu satırların yazarı spor karşılaşmalarının hiçbir türünü izlemez. En son bundan 30 yıl kadar önce kendisini bir futbol maçında bulduğunda, sürekli olarak, tribünleri "acaba bir kavga çıkar da seyredebilir miyim?" diye izlemeye başladığından beri her türlü inadı bırakmıştır. "Sevmiyorum, ne yapayım, kardeşim?". Her halde bu nedenle olacak, olimpiyat oyunlarının açılışında çalınan müzikler ve Çinli piyanist Lang Lang'ın öyküsü yazarınızın daha fazla ilgisini çekmiştir. Lang Lang 1982 doğumlu bir süpers
[Devamı]
Türk Lirası kredi piyasası vardı da şirketler mi kullanmadı
Güven Sak, Dr.
05 Eylül 2008
Şirketlerimiz, bütün uyarılara karşın, yabancı para cinsinden borçlanıp, pozisyon açıyorlar. Merkez Bankası (TCMB) ve Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu (BDDK) ise risklerin arttığına işaret edip, şirketlere nasihat ediyorlar. Ancak kuru kuruna nasihat şirket bilançolarında risk birikimini engellemiyor. Hafta başı "Acaba yabancı para cinsinden borçlanıp, pozisyon açmak zorlaştırılsa mı?" diyecek olduk, birden o soru ile karşılaştık. Doğrusu ya, o iş o kadar kolay durmuyor. TCMB, BDDK ve de Sermaye Piyasası Kurulu'nun (SPK) öncelikle başlıktaki soruyu yanıtlaması gerekiyor. İstanbul Sanayi Odası (İSO)'nın ikinci beşyüz büyük şirket listesi geçen hafta açıklandı. Şirketlerimiz yabancı para cinsinden pozisyon açtıkça, kârları yükseliyordu. Kârlardaki yükseliş, faaliyete dayalı
[Devamı]
