Kriz bize doğru nasıl yürür? Vaziyet umutsuz mudur?
Güven Sak, Dr.
18 Ekim 2008
Daha önce birkaç kere altını çizdik: İçinde bulunduğumuz uluslararası bankacılık krizi, güzel mavi yerküremizin karşılaştığı ilk küresel krizdir. Buradaki "küresel"in manası, banka ve şirket bilançolarının, bugün, dün olmadığı kadar, birbirinin içine geçmiş olmasıdır. Böyle bir ortamda, finansal serbestleşme sürecinden geçmiş, dışa açık bir ekonominin bu ölçekte bir krizin etkilerinden kendisini tamamen soyutlayabilmesi ne yazık ki mümkün değildir. Siz gözlerinizi de kapatsanız, "endişelenmemeye" kararlı da olsanız, vakıa ortadadır. Vakıa ile kavga edilmez. Yalnızca gereken yapılır. Evet, gelişmiş ülkelerde krize artık doğru bir biçimde müdahale edilmiştir. Bugünlerde gelişmiş ülke finansal piyasalarında devam etmekte olan sarsıntılar, krizin, bir nevi artçı sarsıntılarıdır. N
[Devamı]
Olayların önünden gitmeliyiz ama geride kalıyoruz
Güven Sak, Dr.
17 Ekim 2008
Geçmişi tartışmanın hiç kimseye yarar getirmeyeceği bir süreçteyiz. Şimdi artık olayların önüne geçmek gerekiyor. Gelin bugün iki adet tespitle başlayalım: Birincisi, Amerika Birleşik Devletleri'nde başlayıp, şimdilerde dünyayı saran bu yangın, daha Türkiye'ye gelmemiştir. Hissettiğimiz yangının ateşi değil, uzaktan gelen dumanıdır. İkincisi, bugüne kadar buraya gelmemiş olan yangın, artık buraya gelme yolundadır. Türkiye'de hesapları, bu çerçevede, yapmakta fayda vardır. İlk sonuç açık değil mi? IMF ile anlaşma yapmaya artık ihtiyaç kalmadığını düşünmemekte fayda vardır. Asıl bugün, dünden daha fazla IMF ile anlaşma yapmak önem taşımaktadır. Eğer hâlâ bugüne kadar sürdürdüğümüz reaktif tavrı devam ettirirsek, bir süre sonra zaten hiçbir adım atmamıza gerek kalmayacaktır. Ne ola
[Devamı]
Paket halen eksiktir
Güven Sak, Dr.
14 Ekim 2008
Bu hafta sonu tüm gözler Atlantik Okyanusu'nun bizden tarafını izliyordu. Merakla beklenen toplantı bu kez Paris'teydi. Euro bölgesi ülkeleri liderleri toplantıda, akşam ise dönem başkanı, Fransa Cumhurbaşkanı Sarkozy ekranlardaydı. Kamu kaynakları ile bankaların sermayelendirilmesi dahil, her tür adımın içinde bulunduğumuz hafta içinde atılması konusunda bir ortak nokta söz konusuydu. Şimdi bu ne anlama gelmektedir? Bu toplantı ile çözüme yönelik, ciddi bir mesafe alınmış mıdır? Ortadaki uzlaşmanın işaret ettiği zafiyet nerededir? ilk sorudan başlayarak, neden umutlu ancak mutsuz olduğumuzu anlatmaya başlayalım. Evet, evet, vaziyet tam da böyle. Umutlu ancak mutsuz. Gelin bir bakalım. Şimdi bu hafta sonu Paris'te açıklanan kararlar ne anlama gelmektedir? Ortada iki adet kutup v
[Devamı]
Küresel kriz bize ne getirir
Güven Sak, Dr.
11 Ekim 2008
Dünyada her gün milyarlarca söz veriliyor. Biri diğerine ileride bir konuda yardımcı olmaya, ödeme yapmaya, mal teslim etmeye, bozulan bir malı tamir etmeye söz veriyor. Sonra ancak o sözlere dayalı olarak yerine getirilebilecek bir dizi söz daha veriliyor. Biri size ödeme yapacak ki, siz de aynı gün beş ayrı yerde ödeme yapabileceksiniz, size bir mal teslim edilecek ki, dünyanın dokuz ayrı yerine başka bir mal teslimatını bundan bir ay sonra, yapabileceksiniz. Böyle bakarsanız, dünya üzerinde yaşamımızı biçimlendiren ve düzene koyan, birbirimize verdiğimiz sözler ve o sözlere güvenerek atılan adımlardır. Sözler, el sıkışmaktan kontratlara kadar değişik biçimlerde olabilir. Her kontrat ileride yerine getirilecek bir değil, birkaç sözü ve de o sözün nasıl yerine getirileceğine i
[Devamı]
Bu bir likidite krizi değil, borç krizidir, işin dibi daha görünmemiştir
Güven Sak, Dr.
10 Ekim 2008
Eylül ayının 27'sinde, Çin Halk Cumhuriyeti Başbakanı Wen Jibao, televizyondan halka seslenerek, dünya üzerinde yaşayan herkesin "Bu krizi önlemekte ortak çıkar ve amaçlara sahip olduğunu" söyledi. Wen Jibao'ya göre bu kriz, tüm ülkelerin işbirliği içinde sorumluluk üstlenmelerini gerekli kılıyordu. Başbakan, Amerikan Kongresi milyar dolarlık "krize müdahale planı"nı kabul ettikten hemen sonra konuşmuştu. Çin Borsası'nda yıl başından beri fiyat düşüşleri yüzde 64'e yaklaşmıştı. Evvelki gün merkez bankaları dünyanın her tarafında koordineli bir biçimde faiz indirdiler. Çin Merkez Bankası dahil. Dünya üzerinde olup bitenleri seyretmekle yetinip, sorumluluk üstlenmekten kaçınan Çin dahil tüm ülkelerin liderlerini aynı anda harekete geçiren bir sürecin içinden geçiyoruz. Ne oluyor?
[Devamı]
'Ne yapalım, kazan ölüverdi' yaklaşımı da yanlıştır
Güven Sak, Dr.
07 Ekim 2008
Bayramı, Amerika Birleşik Devletleri'nin iktisadi krize müdahaleye ilişkin nasıl bir politik karar alma süreci içinde olduğunu izleyerek geçirmiştik. Bu hafta sonu ise sıra Avrupa'daydı. Bakalım Avrupa Birliği'nin politik karar alma süreci nasıl işleyecek ya da acaba işleyebilecek mi? Baksanıza, hafta sonu Paris'te yapılan dörtlü zirveden bir karar çıkmadı. Biz şimdi Hypo Real Estate, Fortis ve Dexia gibi "ufak" örneklere bakıyoruz. İş daha bu düzeydeyken karar alamayanlar, bakalım, mesele büyüdükçe, ne yapacaklar? Göreceğiz. Almamız gereken ilk ders şudur: İktisadi krize müdahale politik bir karardır. Siyasetçilere düşen bir görevdir. İsterseniz buradan Türkiye'ye dönelim. Türkiye, bu günlerde, "evet evet, dün kazanın doğurduğuna inanmış, iman etmiştik, şimdi de öleceğine ina
[Devamı]
Bizi koruyan, finansal sistemimizin ilkelliği ve faiz oranlarının yüksekliği
Güven Sak, Dr.
04 Ekim 2008
Bugünlerde ABD'de en zor işlerden biri yatırım danışmanı olarak akıl vermek olmalı. Öyle ya, kocaman şirketler bugün varlar, yarın yoklar. Peki, bu durumda zor olan, yatırım danışmanı mı yoksa servet sahibi mi olmaktır? İsterseniz bugün bu minval üzerinden gidelim. Üç soru ile yola çıkmaya hazır mısınız? Birinci soru şöyle olsun: "Yatırımcılar neden hata yaptılar?" Yatırım danışmanlarının bir sürü modelleri vardı, ama herhalde bir şeyleri eksikti ki, böyle oldu. Acaba neleri eksikti? İkinci soru da şöyle olabilir mi, acaba? "Şimdi eksik olan tamamlandıktan sonra, bundan sonra böyle bir felaket herhalde olmaz, değil mi? Üçüncü soru ise şöyle olsun: "Orada olup da burada olmayan ve de bizim gibi ülkelerin finansal sistemlerini koruyan nedir?" Buyurun bakalım. Öncelikle bu dönemde
[Devamı]
Telaşa mahal yoktur
Güven Sak, Dr.
03 Ekim 2008
Amerikan Kongresi hala "Krizle Mücadele Planı" üzerinde çalışıyor. Doğrusu ya, bu haftanın tedirgin bekleyiş atmosferine karşın, biz, siyasetin işlevini büyük bir dikkatle ve başarıyla yerine getirdiğini düşünüyoruz. İsterseniz bugün önce niye "telaşa mahal yok" kanaatindeyiz onu açıklayalım, sonra da neden "bu iş burada bitmez" onun altını bir kez daha kısaca çizelim. Amerikan Kongresi'nden bu hafta çıkacak "krizle mücadele yasası" son derece gereklidir ama bu krizin aşılması için yeterli değildir. Yeterli şart konut piyasasının yeniden işlemeye başlamasıdır. Gelin bir bakalım. Öncelikle, bu hafta, Kongre'de olup bitenlere rağmen, telaşa mahal yoktur. Temsilciler Meclisi'nin az farkla planı reddetmesi bile bir işlev gördü. Temsilciler Meclisi'nin planı reddetmesinin ardından,
[Devamı]
Krizle mücadele planı, üç sayfadan yüz on sayfaya çıkarken şekillenmektedir
Güven Sak, Dr.
30 Eylül 2008
İyi bayramlar, efendim. Ramazan bayramı denmesi gerektiğine inananların da, Şeker Bayramı diyenlerin de bayramı kutlu ve de mübarek olsun. Bayram bayramdır, adına ne dediğiniz önemli değildir. Bugün, konumuz yine bankacılık krizi. Daha doğrusu, şekillenmekte olan krizle mücadele planı. Atlantik'in ötesinde ortam gayet hareketli ve de hararetli, bu bayram süresince. Rehavete kapılmanın değil, en çok uyanık olmanın zamanıdır. Gerçi biz fevkalade hazır olduğumuz için, istirahata çekilebiliriz elbette. Biz yine de devam edelim. Geçen pazar yapılmasında fayda olan, bu pazar itibariyle, en sonunda, tamamlandı. Amerikan hükümeti ile Amerikan Kongresi uluslar arası bankacılık krizine müdahale edecek bir plan üzerinde anlaştı. Şimdi üzerinde anlaşmaya varılan plan, Kongre'nin iki meclis
[Devamı]
1907 bankacılık krizinden 2007'ye değişen nedir
Güven Sak, Dr.
27 Eylül 2008
Amerikan merkez bankacılığının başlangıç noktasında bir bankacılık krizi vardır. Sene 1907'dir. Aradan 100 yıl geçtikten sonra bugün ortada yeni bir bankacılık krizi vardır. Öyle anlaşılmaktadır ki, Amerikan finansal sisteminin yeni yapısını da 2007 bankacılık krizi belirleyecektir. Müsaadenizle bugünü genel bir değerlendirmeye ayıralım. Sorumuz son derece basittir: 1907'den 2007'ye değişen nedir? Arada bir sürü bankacılık krizi de olduğu düşünüldüğünde, 2007 krizini aradakilerden ayıran nedir? Bunu görebilmenin yolu, öncelikle 2007 krizine zemin hazırlayan, finansal piyasalardaki kurumsal değişiklikleri iyi kavramaktır. Yangının bu kadar hızlı ve bu kadar yoğun bir biçimde yayılabilmesine imkân tanıyan o kurumsal değişikliklerdir. İkinci olarak ise 2007 krizini neyin tetiklediğ
[Devamı]
